నీచ- 7/7

అస్తిత్వవాదసాహిత్యం-4
నీచ-7/7

సముల్లాసశాస్త్రం
( Preludes to The Gay Science or The Joyful Wisdom ( La Gaya Scienza)

[అనువాదకుని ముందుమాట

నీచ పద్యాలలో కంటే అతని వచనంలో ఎక్కువ కవిత్వపటుత్వం కనిపిస్తుందనేది సాధారణ భావం. కాని అతడి పద్యాలు ఉపేక్షించదగినవి కావు. ముక్తకాలలో ఉండవలసిన క్లుప్తత, కొద్ది పదాలలో దట్టించిన అర్థం వాటికి కావ్యగౌరవం కలిగిస్తాయి. రెండు అనువాదాలలో  (జర్మన్, ఇంగ్లీషు )  వడగట్టిన కవిత, ఎక్కువ మిగలకపోవచ్చు. మిగిలిందే దక్కుదల.

నా తెలుగు అనువాదానికి నేను అనుసరించిన రెండు ఆంగ్లానువాదాలు, ఒకటి Adrian Del  Caro చేసింది; రెండవది  Walter Kaufman చేసింది. వారికి నేను ఋణస్థుణ్ణి.

నీచ తన The Gay Science కు ఆ పేరు పెట్టడంలో ఏం చెప్పదలచుకున్నాడు? ముందు Gay అన్న పదం, Science అన్న పదం విరుద్ధార్థలను చెప్పేవి కదా అన్న ఆభాస కలుగుతుంది. నీచకు జర్మనుల తాత్త్వికగాగాంభీర్యం యిష్టం లేదు. అతడికి  ప్రొవెన్సల్ (Provençal, ఫ్రాన్స్ లోని దక్షిణభాగం) సంస్కృతి యిష్టం.  ఈ సంస్కృతిని  కీట్స్ కూడా స్మరించాడు తన ప్రసిద్ధకవితలో.

O, for a draught of vintage! that hath been
         Cool'd a long age in the deep-delved earth,
Tasting of Flora and the country green,
         Dance, and Provençal song, and sunburnt mirth!
O for a beaker full of the warm South,
         Full of the true, the blushful Hippocrene,...( Keats: Ode to a Nightingale)

విజ్ఞానశాస్త్రం (Science) లో జ్ఞానానికి ( Apollonian) తప్ప ఆనందానికి ((Dionysian) ఆస్కారం లేదన్నది సాధారణభావం.ఆ రెంటినీ కలపడమే నీచ జీవనదర్శనం.]

                                                    ***

సముల్లాసశాస్త్రం
( Preludes to The Gay Science or The Joyful Wisdom ( La Gaya Scienza) Nietzsche)

1.ఆహ్వానం

వాడి చూడండి,మీ ముందుంచుతున్న సరుకు~
నా వాగ్దానం, యిది మీకు నచ్చుతుంది
ఈ వేళ కాకుంటే రేపు, యీ రోజుకంటే రేపు.
అప్పుడు మీరు  మరికొంత కోరితే,
ఈ విజయం నాకిచ్చే  ధైర్యంతో  సరికొత్త సరుకు అరువు తెచ్చి మీముందుకొస్తాను.

2.నా అదృష్టం.

వెదకి విసిగిపోయాను.
కాదని, కనుగొనడం నేర్చుకున్నాను.
ఒక గట్టి గాలి కొట్టి వెనక్కు విసిరేసింది,
ఇక యిప్పుడు గాలి ఎటు విసిరితే అటు.

( గాలిలో అవశమై  ఎగిరే ఎండుటాకును చెబుతున్నాడా? కాదు. సిద్ధాంతాల కట్టుబడినుండి విడివడి స్వేచ్ఛ పొందడం మొదటి మెట్టు.ఇక్కడ రెండు పదాలు కీలకం: “వెదకి”, “కనుగొను” . మొదటిది వెదకడం, “వాడేం చెప్పాడు,వీడేం చెప్పాడు”,అని. దానిలో విసుగు తప్ప వెలుగు కలగదు. వెదకడం ఆపితే, తనకే తెలుస్తుంది.ఇది అస్తిత్వవాదంలో మూలతత్త్వం. ఎవడు కనుగొన్న సత్యం వాడికి మాత్రమే సత్యం, మరొకడికి పనికిరాదు.( “I must find a truth that is true for me.” (Kierkegaard: Journal entry, Gilleleie : 1 August 1835) ఇది వైయక్తికత కాదు, ఆత్మత. (అస్తిత్వవాదం వ్యక్తి ఆత్మను (Individual Self) ఆవిష్కరిస్తుంది. కాని ప్రాథమ్యం,వ్యక్తిపై (Individual) కాదు, ఆత్మపై (Self).

తరువాత, “యిప్పుడు, గాలి ఎటు విసిరితే అటు”, ఏ సిద్ధాంతానికీ  విముఖత లేకుండా అన్నిటితో ఎంత దూరం వెళ్ళగలిగితే అంత దూరం వెళ్ళడం, చివరకు  తన సిద్ధాంతాలైనా చివరివరకూ అంటిపెట్టుకోరాదు. నీచ తన అభిప్రాయాలను ఎప్పటికప్పుడు మార్చుకొంటూ వెళ్ళాడు.నావి కదా అని గుండెలకు హత్తుకోలేదు.అది స్వేచ్ఛాస్వరూపం, ప్రయోజనం.)

3.ధృతి

నీవున్నచోట లోతుగా తవ్వి చూడు! నీ కింద ఉన్నది నుయ్యి!
మూఢులను  ఏడవనీ: “కింద ఉండేది గొయ్యి”.అని .

(ఈ పద్యంలో నీచ ప్రసిద్ధభావాలు రెండు వ్యక్తమయ్యాయి. నీచ ద్వంద్వాలను (binaries) ఒప్పుకోడు. మంచి చెడు, పుణ్యం పాపం, స్వర్గం నరకం అనేవి విరుద్ధాలు కావు. తారతమ్యాలు అంటాడు నీచ.

కింద, పైన అనేవి కూడా అటువంటి ద్వంద్వమే. ‘పైన’ నుయ్యి, ‘కింద’ గొయ్యి.  అనే సాధారణభావాన్ని కాదంటున్నాడు.

“న చోర్ధ్వం న చాధః”(దశశ్లోకీ”).గీతగీచుకుంటే ఆద్యంతాలు, అధోర్ధ్వాలు. గీత తుడిచేస్తే లేవు ద్వంద్వాలు.

లోపలికి దిగడమంటే గొయ్యిలో పడిపోవడం కాదు, ఊట బావిలోని జీవజలాలను చేరడం.

“జారతూస్ట్ర” ప్రారంభభాగంలో కూడా యీ “కిందికి దిగిపోవడం” గురించి చెబుతాడు:

“అతడు (జారతూస్ట్ర ఊరు విడిచి ఊరి సరసును విడిచి కొండల్లోకి నడిచి) సూర్యుడికి ఎదురుగా నిలిచి యిలా అన్నాడు: ... “నేను అపరాంబుధిలోకి అస్తమిస్తాను, సాయంకాలం నీవు సముద్రం వెనుక దిగిపోయి అధోలోకాలకు వెలుగునిచ్చినట్టు, ఓ ఉత్సాహభరితనక్షత్రమా!కనుక నీలాగా నేనూ దిగిపోతాను.అంటుంటారే, ఎవరికోసం అవతరిస్తారో వారి ముందు...అలా జరిగింది జారాతూస్ట్ర దిగిపోవడం.” (జార.1.1.)

మనిషిని ఉద్ధరించవలె అనుకుంటే, దేవుడు మనిషిగా “దిగి” వస్తాడు.) నీవు దేవుడికంటే గొప్పవాడివి కావు కదా!

4.సంభాషణ

నాకు జబ్బు చేసిందా? కోలుకున్నానా?
నా వైద్యుడెవరో కనుక్కొన్నారా?
ఎలా మరచిపోయాను అంతా?

ఇప్పుడు నీవు కోలుకున్నావు:
మరచినవాడు స్వస్థుడు.

(మన సంభాషణలలో తరచు విషయం మన ప్రియమైన అస్వస్థత. ఎంత చెప్పినా తనివితీరదు. అస్వస్థత మన ఘనత  కాదు, పదిలపరచుకొని పదేపదే నలుగురితో పలవరించడానికి.)

5.సత్పురుషుడు

మన సుగుణాలు హుషారుగా అడుగులు వేయాలి యిటు అటు:
హోమర్ చరణాల లయలా, వస్తూ పోతూ.

(“ సత్పురుషుడు హుషారుగా ఉండరాదు, ఎప్పుడూ గంభీరముద్రతో ఉండవలెను”, అనే అభిప్రాయాన్ని కాదంటున్నాడు. సత్పురుషుడు వేసిన ప్రతి అడుగులో ఆనందం ప్రకటం కావాలి, హోమర్ కవితలోలాగా.)

6.లౌక్యం

పల్లపుప్రాంతాలలో యిల్లు కట్టుకోకు!
ఆకాశంలో మేడలు కట్టకు!
మధ్య భూమిలో నిలబడి చూడు
లోకం ఆలోకనీయం!

( పైకి కిందికీ, అంటే ఊర్ధ్వలోకాలు అధోలోకాలు, చూడకు.ఈ భూమిమీద ఉన్నావు. దీనిపై చూపు నిలుపు.)

7.కరపుస్తకం

( మూలంలో  శీర్షిక “vade mecum”,అంటే “నాతో రా” అని అర్థం. Handbook, guide )

నా దారి,  నా మాట నచ్చాయి నీకు. నన్ననుసరిస్తావా?
నీ దారిని నమ్మి నడువు : నా దారికొస్తావు.

( సత్యం ఏకమే అయినా, ఎవడి సాధన శోధన వాడిదే.( “I want to find out the truth that is true only for me.” Kierkegaard) గమ్యం ఒకటే అయినా, ఎవడి దారి వాడు చేసుకోవలసిందే.ఒకడు చేసిన దారి మరొకడికి పనికిరాదు.కాని,  ‘ఎవడి దారి వాడిది’, అన్న అనైక్యం  కాదు దీని అర్థం.
ఇది నీచ విషయంకూడా.అతడు చెప్పింది చెప్పినట్టు వేదవాక్యమని స్వీకరించనవసరం లేదు.)

8.మూడవ కుబుసం

నా చర్మం పగులుతోంది
నాలోపల పాము కోరికతో రగులుతోంది,
తిన్న మట్టి  ఆకలి రేపింది.
మరింత  మట్టికై  దాహం.
పొదలకు ప్రవాహానికి మధ్య పాకిపోతుంటాను.
దహించే ఆకలి, అయినా ఉత్సాహంతో
తిన్నదే తింటూ: ఓ! మట్టీ! పాముకు పుష్టి!

( మన్నుతిన్న పామును  స్తబ్ధతకు చెబుతారు. కాని,నీచ ఆ మట్టి చాలు అంటున్నాడు. మట్టి యిక్కడ అంటే పృథివీతత్త్వం చెబుతున్నాడనుకోవలె.
 మట్టి నాకు పుష్టి అంటాడు. ఈ ప్రపంచం తినుచున్న ‘మట్టినే’  తినుచూ హాయిగా బతకొచ్చు, “ఎందుకు సణుగుతావు?”, అంటాడు నీచ. ఏ విషయంలోనూ లోకం గురించి సణగవద్దు గొణగవద్దు అనేది నీచ జీవితదృక్పథం.ఉన్నదానితో సరిపెట్టుకో అని అనడం లేదు. ఉన్నదానితో ఉల్లాసంగా ఉత్సాహంగా జీవించు అంటాడు.)

9. నా గులాబీలు

అవును! మీ వినోదం కొరకు నా ఆనందం.
ఏ ఆనందానికైనా  అదే ధ్యేయం.
 నా గులాబీని, ఆనందాన్ని తుంచేస్తావా?

ఇరుకు దారుల్లో వంగి వెదకాలి,
ముళ్ళ కంచెల్లో  తొంగి చూడాలి,
మెడలు సాచాలి.

పిచ్చెక్కించడం నా ఆనందం.
పైశునం నా గుణం.
నా గులాబీని, ఆనందాన్ని తుంచేస్తావా?

10.తిరస్కారం

చాలానే ఒలికిస్తాను నేను.
తిరస్కారమనుకుంటారు మీరు.
మీ పానపాత్ర నిండినపుడు
చాలానే ఒలుకుతుంది.
మద్యాన్ని నిందించరు.

11.నా నుడి.

సునిశితము సున్నితము, మందము తీక్ష్ణము, అపరిచితము సుపరిచితము.
పండితుడు పామరుడు కలుసుకునే చోటు.
ఇదీ నేను. మొదటినుండి నేనిలా-
నాలోపల పాము, పావురము, సూకరము సహజీవనం.

( ద్వంద్వాలను అంగీకరించడు  నీచ.పండితుడు పామరుడు విరుద్ధాలు కారు.వారు ఒకే తాటికి రెండు కొనలు.)

12.వెలుగు చెలికాడు

నీ కళ్ళు, మనసు భద్రం.
నీడలో నడుస్తూ సూర్యుణ్ణి అనుసరించు

( సూర్యుణ్ణి అనుసరించడమంటే విజ్ఞానం (Apollo)  అవసరమే. కాని సూర్యుణ్ణి నేలమీదకు దించితే బతుకు మాడిపోతుంది. ఆ వెలుగులో యీ బతుకు బతుకు.ఈ లోకం, యీ నేల నీవి. “కళ్ళు, మనసు”,భౌతికం, బౌద్ధికం.)

13.నర్తకులకు

జారుడు  మంచు
స్వర్గం,
నేర్చిననర్తకులకు.

భద్రత  అవసరంలేనివాడే నిజంగా భద్రుడు.

ఈ పద్యంలో భావాన్ని భారతీయతకు మరింత దగ్గరగా  తేవాలంటే, “స్వర్గం” బదులు “కైలాసం” అనవచ్చు (“జారుడు మంచు కైలాసం”). మంచుకొండపై నేర్చిన నర్తకుడు కదా నటరాజు ! ఈ పద్యంలో భావమేమిటి? అభద్రతలో స్వేచ్ఛ ఉంది,ఆనందం ఉంది. శివుని భిక్షాపాత్ర  ఆహార అభద్రతకు ప్రతీక.(food security కాదు, insecurity లో సంతృప్తి ఉంది అంటాడు నీచ.) జారుడు మంచుకొండపై నటరాజు నృత్యం,  జీవితంలో అభద్రత అంతర్భాగమని సంకేతిస్తుంది. రిక్తభిక్షాపాత్రలో స్వేచ్ఛ ఉంది. జారుడుమంచుపై నృత్యంలో  ఆనందం ఉంది.రవీంద్రభారతిరంగస్థలంపై  దొరకని ఆనందం.

అభద్రతలోని ఆనందాన్ని కోరుకో.ప్రమాదాలను ఎదిరించే సాహసజీవితం కోరుకో.
జీవితంలో భద్రతను కోరకు,అంటాడు నీచ. భద్రత కావాలంటే స్వేచ్ఛను పణంగా పెట్టాలి.
ఈ నాటి రాజకీయంలో జరుగుతున్నది అదే, భద్రతకోసం జనం స్వేచ్ఛను పణంగా పెడుతున్నారు.

“దిగంతాలు ఉజ్జ్వలంగా లేవు, కాని స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నాయి.ఇంతకాలానికి, మా నావలు బయలుదేరగలుగుతున్నాయి,ఏ ప్రమాదాన్ని ఎదిరించడానికైనా సిద్ధంగా ఉన్నాయి.ఇప్పుడు జ్ఞానాన్వేషణాప్రియులు చేయరాని సాహసం లేదు. సముద్రం, మన సముద్రం, మళ్ళీ  పిలుస్తోంది,ఏదీ దాచుకోకుండా. ఇంత స్వచ్ఛస్వేచ్ఛాసముద్రం బహుశా మునుపెన్నడూ ఉండి ఉండదు.( స.శా.5.343)

సముద్రం స్వచ్ఛంగా ఉంది.ప్రయాణానికి స్వేచ్ఛ ఉంది మనిషికి. కాని మునుపటి ప్రమాదాలు అలాగే ఉన్నాయి.లేకపోతే అది సముద్రప్రయాణం ఎట్లా అవుతుంది? అందులో సాహసమేముంది? సముల్లాసమేముంది?

జీవితం మంచుకొండ, మహాసముద్రం. ఎదురించి జీవించడమే జీవితం.అదే సముల్లాసం.)

14. మంచి మనిషి

బాహాటపు పోరాటం మేలు
అతుకుల స్నేహం కన్నా.

15.తుప్పు

కొంచెం తుప్పు తగిలించు.మరీ పదునైతే పనిచేయదు.”ఇంకా కుర్రతనం, బిర్రు తగ్గలే”దంటారు.

16.పైకి

“ఈ కొండ ఎక్కడమెలా?”
 “ఎక్కు , ఆలోచించకు.ఏమో! ఎక్కినా ఎక్కగలవు.”

17. పశుసూత్రం

ఎన్నడూ అడుక్కోకు- అది నా కసహ్యం.తీసేసుకో, దయచేసి.
అందరి మనసులు నేనెరుగుదును;
నేనెవరో , నాకు తెలియదు.

18. సంకుచితులు

సంకుచితులను భరించలేను,
చెడు లేదు మంచి లేదు యించుమించు.

19.

అసంకల్పిత కాముకుడు
వఠ్ఠిమాటొకటి విసిరాడు శూన్యంలోకి,
ఒక స్త్రీ రాలి పడింది.

( నీచకు స్తీలపట్ల గొప్ప సద్భావం లేదనేది తెలిసిందే. అతడి మీసాలు చూసి అమ్మాయిలు పారిపోయి ఉంటారు.)

20.ఆలోచించు

జంట బాధ మేలు ఒంటి బాధ కన్నా.
అంగీకరించగలవా నా ఆహ్వానం?

21.అహంకారం

అహాన్ని మరీ ఊదకు.
అది సూది మొన తాకుకే  శూన్యం.

22.పురుషుడు,స్త్రీ

నచ్చిందా ఆడది,దోచెయ్, అంటాడు మగాడు.
ఆడది దోచదు,దొంగిలిస్తుంది.

23.విశ్లేషణ

నా రచనలు నేను చదివితే
నన్ను నేను చదువుతా.
మరొకడు చదివితే,
వాడు నన్ను  మోస్తూ నడుస్తాడు
భళ్ళున తెల్లారేవరకు.

24.నిరాశావాదులకు మందు

నీకేదీ రుచించడం లేదా, మిత్రమా? నీ కడుపునొప్పితో విసుగొస్తోంది నాకు.
నీ తిట్లకు దుర్భాషలకు థూత్కారాలకు అంతులేదు.
నా ఓపిక నశిస్తోంది.నా గుండెలు పగులుతున్నాయి.నాదొక మందుంది, నే చెప్పింది చెయ్.
కలుగుతుంది తప్పక సత్ఫలితం.
ఒక కప్పను మింగు, నీ అజీర్తి మాయం.

(నీచ వచనాలను జీర్ణంచేసుకోవడం కష్టమే. సిద్ధమైతేనే చదవాలి.)

25.నాకు పరుడి తలపు తెలుసు,నేనెవరో నేనెరుగ.
నేను చూచింది  చూస్తున్నది నేను కాదు.
నాకు నేను దూరంగా వెళ్ళగలిగితే, నాకు మేలు.
కాని , మరీ దూరం కాదు, నా శత్రువులంత.నాకు అతి దగ్గరి మిత్రుడు చాలా దూరం.ఉహూ,
మధ్యేమార్గం మేలు! నేననేది అర్థమవుతుందా నీకు?

26. నా  కాఠిన్యం

వంద మెట్లు ఎక్కాలి నేను.
పైకెళ్ళాలి  ,కాని మీ మూలుగు  వింటున్నా:
"క్రూరుడవు!  మేమేమీ  బండలమా? "
వంద మెట్లు ఎక్కాలి  నేను:
మెట్టునౌతానని ఎవడంటాడు?ఒక్కడూ  అనడు.

(అలెక్సాండరు, నెపోలియను, హిట్లరు ఎంతమంది మీద నడిచి వెళ్ళాలి! మెట్లు మూలుగుతాయి. అంతకంటే ఏం చేయగలవు? మెట్ల అనుమతి తీసుకుని ఎవడూ హిట్లర్ కాడు.కాగలిగితే ఏ మెట్టూ మెట్టుగా ఉండి పోదు. మనిషిలో ఒక హిట్లర్ దాగి ఉంటాడు. చేతకానివాడు వాడికి జోలపాడుతూ ఉంటాడు. నీచ ప్రకృతిని చెబుతున్నాడు. ఇదీ ప్రకృతి. హిట్లర్ అయిపో, అనడంలేదు.ఇతరేతరశక్తులవల్ల యీ అతిమానవులు ఆవిర్భవిస్తారు. అతిమానవులు హిట్లర్లే కానవసరం లేదు. ఏ రంగంలోనైనా “సగటుమనిషి”ని అతిశయించినవాడు, ఒక వాల్మీకి  ఒక హోమర్ ఒక మైకెలేంజిలో , అతిమానవుడే.
తరువాత ఒక పద్యంలో నీచ తన గురించి చెప్పుకున్నాడు:
“33.అనుసరించడం  నాయకుణ్ణై నడిపించడం/రెండూ  నాకు కావు.”)

27.పథికుడు

"దారి లేదు,అగాథాలు,చావు యింత  మూగది కాదు!
నీవు కోరుకున్నదే,దారి వదిలి కోరి వచ్చావు.
పరదేశీ! ప్రశాంతంగా ఉండు,స్పష్టతతో.
నీకు భయపడడం తెలుసా, అయితే అయిపోయావు.

28.పందులమధ్య పిల్ల

ఆ పిల్లను చూడు, పందులమధ్య, నిస్సహాయంగా, సుద్దముద్దలా  పాలిపోయిన ముఖం.
ఎప్పుడు చూడు  ఏడుపు.
ఎప్పటికైనా లేచి నడుస్తుందా?
నిరాశ చెందకు! నిట్టూర్పులు ఆపు! త్వరలో నృత్యం చేస్తుంది చూడు, పగలూ రాత్రీ.
కాళ్ళు పనిచేస్తాయని తెలిసింది, యిక తలపై నిలబడి  నిన్ను చూసి నవ్వుతుంది.

29.తారలనంటే అహం

గుండ్రటి పీపా నేను, ఆగకుండా దొర్లకపోతే,
మండే సూర్యుడి వెంటబడే నేను, ఎలా మండకుండా ఉండగలను?

30.అతిసన్నిహితుడు

మరీ దగ్గర వాణ్ణి ప్రేమించను.
దూరంగా పైపైకి జరుగుతాను.
మరి అతడెలా ఔతాడు నా సుదూరతార?

(పొరుగువాణ్ణి ప్రేమించడం , (Love thy neighbor) కష్టం. నిద్రలేస్తే పక్క ఫ్లాట్ వాడితో ఉండే సమస్యలు నక్షత్రాలతో ఉండవు.)

31.ముసుగులో మహాత్ముడు

నీ ఆనందం భరించలేము
దయ్యంలా జడలు ధరించు
దయ్యంలా  మాటాడు  దయ్యంలా వెయ్యి వేషం.
ఎన్ని వేషాలు వేసినా ఏం లాభం?
నీ చూపులో  వేలుపుల  వెలుగు.

( సిద్ధులు కొందరు బాలోన్మత్తపిశాచవేషాలలో తమను తాము దాచుకుంటారు. జనసామాన్యంనుండి కాచుకుంటారు. ఎంత దాచినా దాగని వెలుగు వారి చూపులలో చూస్తూనే ఉంటుంది.)

32.బద్ధుడు

ఆగి చెవి ఒగ్గుతాడు:ఏమి వినబడుతోంది వాడికి?
వాడి చెవుల్లో  ఏమిటా  రొద?
ఎందుకలా పడిపోయాడు? ఏమిటా చచ్చే భయం?
ఒకసారి  వాడు సంకెళ్ళు మోస్తే,  వాడి వెనుక ఎప్పుడూ సంకెళ్ళ  చప్పుడు

33.ఒంటరి

అనుసరించడం  నాయకుణ్ణై నడిపించడం
రెండూ  నాకు కావు.
సేవించడమా? ఓహ్,కాదు.శాసించడమా?అసలే కాదు.
భయపడేవాడే భయపెడతాడు.
భయపెట్టేవాడే నడిపించగలడు.
నేనే వడిగా  నడవలేను.
కొంత సేపు తప్పిపోవాలని ఉంది,
అడవిలో  కడలిలో ప్రాణుల్లా,

34.సెనెకా,ఆయనలాంటివారు

వాళ్ళు రాస్తూ రాస్తూ ఉంటారు వారి దుర్భరమైన మేధామలం
ముందు రాసెయ్, తరువాత చెప్పొచ్చు ఏదో ఒక తాత్త్వికతాత్పర్యం.

( తరువాత ఎవడో ఒకడు ఏదో ఒక అర్థం చెప్పకపోతాడా అని అర్థంలేని రాతలు రాసే రచయితలగురించి.)

35.మంచుముద్దలు

అవును, అప్పుడప్పుడు మంచుముద్దలు చేస్తాను.జీర్ణానికి మంచిది.
నీకు  బాగా అజీర్ణమా ? అయితే, నా మంచుముద్దలు నీకు ముద్దు.

36.కుర్రతనం

నా కుర్రతనపు అ, అః, మళ్ళీ వినిపించాయి.పండిన జ్ఞానం కాదు, దుఃఖమయం.
చిన్ననాటి  హా, ఓహ్, నా చెవుల మారుమోగుతూ.

( “అ నుండి అః” అంటే ఆంగ్లంలో A to z అన్నట్టు.)

37.హెచ్చరిక

కొత్తవాళ్ళు ఆ ప్రాంతానికి వెళ్ళొద్దు, క్షేమం కాదు.
తెలివైనవాడివా? మరింత ప్రమాదం.
వలచి వలలో వేసుకుంటారు, వలపులో నిన్ను చీల్చిచెండాడుతారు.
వాళ్ళకు ఉత్సాహం ఎక్కువ, విజ్ఞానం తక్కువ.

( సముల్లాసజీవనవిధానాన్ని అవలంబించే సంస్కృతులు నీచకు యిష్టం అని చెప్పుకున్నాం.(Provençal, the warm South.) “వాళ్ళకు ఉత్సాహం ఎక్కువ, విజ్ఞానం తక్కువ.” “విజ్ఞానవంతులను”  ఆ ప్రాంతాలకు వెళ్ళవద్దని హెచ్చరిస్తున్నాడు, అక్కడ మీకు ప్రమాదమని.Apollonian and Dionysian “regions”.)

38.పుణ్యాత్ముడంటాడు

భగవంతుడు మనల్ని ప్రేమిస్తాడు, మనల్ని సృష్టించాడు కనుక.
“మనిషి సృష్టించాడు దేవుణ్ణి”, అంటాడు చదువుకున్నవాడు.
తాను కల్పించిన దేవుణ్ణి తను ప్రేమించవద్దా?
తను కల్పించినవాడు కనుక, తాననవచ్చు “దేవుడు లేడని”.
ఈ తర్కంలో ఏదో తిరకాసు.

39.వేసవిలో

చెమటలు పట్టిన శ్రమలో, ఏమీ తినవద్దంటాడు తెలిసిన వైద్యుడు.
మిణుకుతూ కనుగీటు కృత్తిక  ఏమంటోంది ?
మద్యం చుక్కతో సేదదీరమంటోంది.

40.అనసూయ

అతడి చూపులో అసూయ లేదు:  అందుకు నీవతన్ని మెచ్చుకుంటావు.
నీ మెప్పు అతనికి పట్టదు.
అతడిది గద్ద చూపు దూరపు  వస్తువుపై.
నిన్ను చూడడు.నక్షత్రాలపై అతడి దృష్టి.

41.హెరాక్లిటస్ తత్త్వం

సంతోషానికి  పురిటినేల  యుద్ధభూమి.
మందుగుండును మించి  స్నేహానికి  లేదు మందు.
నలుగురిలో ముగ్గురుమిత్రులు, ఆపదలో ఆప్తులు,
పగవాడితో పోరులో  ఒక్కటవుతారు.
మృత్యుముఖంలో ముక్తులు.

42.నాగరికసూత్రం

మునికాళ్ళపై నిలిచి చూడు, మోకాళ్ళపై పాకకు.
తాళరంధ్రంలోంచి గమనించు, తెరచిన తలుపులోంచి కాదు.

43.కీర్తి వెల

నీకు కావలసిందికీర్తి.దాని వెల చెబుతా, విను.
అనుమానం లేదు, మానం వదిలెయ్.

44.వేళ్ళూనినవాడు

పండితుణ్ణంటారా? నా కటువంటి ప్రతిభ లేదు.
నేను కొంచెం బరువు, అంతే.
నేను పడిపోతుంటాను, పడిపోయి పడిపోయి అట్టడుగును అందుకుంటాను.

45.ఎప్పటికీ

“ఈవేళ రావాలనిపించింది, వచ్చాను”. ఇదే అంటాడు ఉండిపోవాలని వచ్చిన ప్రతి ఒక్కడూ.
లోకం ముందొచ్చావననీ, ఆలస్యంచేశావననీ, లక్ష్యం చేయడు.

(అతిమానవుడి అవతరణం చెబుతున్నాడు. అతడు సమాజం ప్రయత్నించి సిద్ధంచేయగల వస్తువు కాదు.అది ప్రాకృతికచర్య.యుగాలుగా పేరుకున్న శక్తి వ్యక్తిరూపంలో విస్ఫోటనమవుతుంది.)

46.అలసుల తీర్పులు

అలసులు సూర్యుని సహించరు, ఎక్కడం కష్టం.
దేవుడు చెట్లనిచ్చాడు వారి నీడకొరకు.

47.పతనం

“వాడు కుంగుతున్నాడు, పడిపోతున్నాడు”,అంటావు  అపహసిస్తూ.
జాగ్రత్తగా చూడు. నీవున్న చోటుకే నడుస్తున్నాడు వాడు.
అమితానందభారంతో దిగుతున్నాడు.అతడి అమితప్రకాశంలో  నీ చీకటి  చెల్లాచెదురు.

(నీచ రచనల్లో తరచు పలకరించే భావం, పతనం అంటే క్షయంకాదు.లోతులకు వెళ్ళడం. జారతూస్ట్ర మొదటి వచనంలో (Aphorism) “అలా మొదలైంది జారతూస్ట్ర అవతరణం” “Thus began Zarathustra's down- going.”) పడిపోవడం అన్ని వేళలా ఒక అర్థంలో. కాదు. సూర్యుడు పడమటిసముద్రంలో “పడిపోతాడు”, అధోలోకాలకు వెలుగునివ్వడానికి.సూర్యుడు ఉదయించినా అస్తమించినా, సముద్రంలో పడిపోయినా లేచినా, మనిషికోసమే.)

48.చట్టానికి ఎదురు

ఇది మొదలు, నేను వేలాడుతుంటాను, కాలం నా కంఠాన్ని చుట్టిన కేశం.
ఇది మొదలు, నక్షత్రాలు సూర్యుడు కొక్కొరకోడి నీడలు ముగిసిపోతాయి.
కాలాన్ని చెప్పేవన్నీ మూకాంధబధిరాలు.
ఉన్నాయి, నాలో  ప్రకృతి  నిశ్చలంగా ఎదురునిలిచింది, నడుస్తున్న గడియారపు ముళ్ళకు , నడిచొస్తున్న  చట్టాలకు

49.జ్ఞాని మాట

జనాలకు నేను తెలియను, కాని పనికొస్తాను వారికి.
దారి చూపిస్తాను, ఎండ కానీ మబ్బు కానీ-
ఎప్పుడూ జనాలకందని ఎత్తులో.

50.మతిపోయింది

ఆమెకు బుర్రుంది- ఆమెకెలా తెలిసింది? ఆమె వల్ల ఒకడికి  మతి చెడింది.
ఈ ప్రమాదానికి ముందు వాడి బుర్ర పనిచేసేది.
ఇపుడు వాడి తల నేరుగా నరకానికెళ్ళింది, కాదు కాదు, ఆమె దగ్గరకెళ్ళింది.

51.సాధుకామనలు

“తాళపుచెవులన్నీ మాయమవాలి, వెంటనే. ప్రతి  తాళరంధ్రంలో  తిరగాలి ఒక కంకాళం.”
ఇది అనాదిగా ముఖ్యులమనుకొనేవారి అభిరుచి.
ఎందుకంటే వారెప్పుడో గతించినవారు.

(Dietrich ('కంకాళం') in German is a skeleton key, or combination key capable of opening any Jock.
 It is also a common given name for males.)

52.పదరచయితలు

నేను చేత్తో మాత్రమే రాయను.
నేనూ ఓ చేయి వేస్తానంటుంది,నా కాలు.
స్థిరంగా స్వేచ్ఛగా నా పాదాలు ధైర్యంగా పరుగెత్తుతాయి
పుటలపై పచ్చికపొలాలపై.

53.మానవసహజం.ఒక పుస్తకం

గతంలోకి చూచినపుడు ఉత్సాహం బలం తగ్గిపోతాయి. భవిష్యత్తులోకి చూచినపుడు నీమీద నీకు నమ్మకం.
 పక్షీ, గృధ్రజాతివా?లేక  జ్ఞానసరస్వతి గుడ్లగూబవా?

( మినర్వా  రోమన్ దేవత (మన చదువులసరస్వతి, గ్రీకుల ఏథిని.గుడ్లగూబకు యీ దేవతతో అనుబంధం.)

54.నా పాఠకుడికి

నేను వంటవాణ్ణి.
నీకు దంతసిరి జీర్ణశక్తి ఉన్నవా?ఒకసారి నా పుస్తకం నీ చేతిలోకి వచ్చిందా, నేను నీకు నచ్చుతాను.

55.వాస్తవచిత్రకారుడు

“ప్రకృతి పట్ల సత్యనిష్ఠ, సమగ్రసత్యం.కళ అంటే అది.”
ఈ పవిత్రభావం పిల్లలకథ.
సృష్టిలో అణువణువూ అనంతం.
వాళ్ళు చిత్రిస్తారు వారికి కలిగిన ఆనందం.
ఏది యిస్తుంది వారికానందం?
వారేది గీయగలిగితే అది.

56.కవి స్వాతిశయం

బంక  ఉంటే యివ్వు ? కట్టెలు నేను తెచ్చుకుంటా, అతికించి మోపుచేస్తా.
వ్యర్థప్రాసలకట్టెలమోపులో అర్థాన్ని దూర్చి, గర్వంగా చూస్తాను.

57.సూక్ష్మ అభిరుచి

నన్నడిగితే స్వర్గంలో ఒక సుఖమైన స్థలం కోరుకుంటా.
ప్రధానద్వారం వెలుపల అయితే మరీ మంచిది.

58.వంకర ముక్కు

ఉబ్బిన ముక్కుపుటాలతో  ధిక్కారపు ముక్కు.
కొమ్ములేని ఖడ్గమృగం నీవు,పొగరుగా ముందుకు దూకుతావు.
దాగని పొగరు, వంకరముక్కుతో   కలిసే ఎదుగుతుంది.

59. కలం గీకుతుంది

నా కలం ఏదో గీకుతూనే ఉంటుంది.నరకం!
ఇలా గీకుతూ ఉండడం నా విధిరాతా?
ధైర్యంగా బుడ్డిలో ముంచి పెద్ద పెద్ద ఏరులు రాసేస్తా.
చూడు! ఎలా నిండుగా  స్వచ్ఛంగా పారుతోందో!
నేను గీచిన ప్రతి గీతా ఎలా సఫలమవుతోందో చూడు!
రచన స్పష్టంగా లేదు, నిజమే-
అయితేనేం? నేను రాసింది ఎవడూ చదవడుగా!

60.ఉన్నతులు

అతడు చాలా పైకి ఎక్కాడు.మెచ్చుకోవలసిందే.
కాని, ఆ యింకొకడున్నాడు, అతడు పైనుంచే వస్తాడు.
నీ మెప్పు అంత పైకి వెళ్ళి అతన్ని అందుకోలేదు.
అతడు తరణికిరణం!

61.నిత్యశంకితుడు

నీ  జీవితం సగం ముగిసింది.
గడియారం ముల్లు కదులూతూనే ఉంది.
చాలా తిరిగావు, ఎంతో వెదికావు.ఏమీ దొరకలేదు-
నీ ఆత్మ వణుకుతోంది ! యిప్పుడీ విచికిత్స.
నీ  జీవితం సగం ముగిసింది.బాధలో తప్పటడుగుల్లో ఎలా కాలం పాకింది!
ఎందుకు వదిలెయ్యలేవు?
సరిగ్గా అదే తెలియాలి నేను. ఇదంతా ఎందుకు?

62.చూడండి యీ మనిషిని

అవును! నాకు తెలుసు నేనెక్కడి వాడినో!
ఆకలిగొన్న మంటలా నన్ను నేను తింటూ  వెలుగుతాను.
నేను పట్టుకున్న ప్రతిదీ వెలుగు, నేను వదిలిన ప్రతిదీ బూడిద.
నిశ్చయంగా నేను నిప్పు.

(జర్మన్ మూలంలో  యీ పద్యానికి శీర్షిక “Ecce homo”  ("behold the man", Classical Latin: [ˈɛkkɛ ˈhɔmoː]) జీసస్ ను శిలువ వేసేముందు, అతని తలపై ముళ్ళకిరీటం ఉంచి, జనాలకు ఆయనను చూపిస్తూ,  పోంటియస్ పైలెట్ అన్న మాటలు. )

63.తారల నీతి

తారాపథంలో తిరగాలని నీకాదేశం. నీకెందుకు చీకటి చింత?
బ్రహ్మానందంలో సాగనీ నీ భ్రమణం,  మా మానవ జీవితాల దుఃఖాలు యిలా సాగనీ.
సుదూరలోకాలకు పంచు నీ ప్రకాశం.
జాలి పనికిరాదు నీకు, పాపాన్ని   ఉచ్చాటన చేసినట్టు చెయ్.
కాని, ఒక తప్పరాని నియమం,  స్వచ్ఛంగా ఉండు.

( స్వచ్ఛత నీచ స్వభావం. “Pure is his eye.” ( Zarathustra: Prologue 1)

                                            ***

Write poetry?

Write poetry?

Look back

Sweat and red riot
Rage and regret

Or
Turn the past on its head
And look ahead
Fool the future

The moment under your feet groans

నీచ-6/7

అస్తిత్వవాద సాహిత్యం-4

:ఒక భారతీయదృక్పథం

నీచ-6/7

          

                         

కాలచక్రం(Eternal Recurrence)

“కాలం 

ఒక విషవలయం.

కొందరికది  రంగులరాట్నం.

కాలం

విడిచిన బాణం.

కొందరికది పరిభ్రమద్గ్రహగానం.”

                                                               ***

కాలం సరళరేఖలా సాగదని, చక్రంలా తిరుగుతుందని, జరిగిందే తిరిగి జరుగుతుందని భారతీయదృక్పథం.యుగాలు కల్పాలు పునరావృతమౌతాయని పురాణాలు చెబుతాయి.  అనేక కృతయుగాలు గడిచాయి. అనేక ద్వాపరాలు, అనేక రామావతరాలు, రామరావణయుద్ధాలు. యుద్ధపరిశ్రాంతుడు పునరుత్సాహవంతుడై యుగయుగాలుగా యుద్ధం గతంలో చేశాడు, రాబోయే యుగాలలో చేస్తూనే ఉంటాడు. అదే రాముడు కాదు. అలాంటి రాముడు. (similar not identical) .మన పురాణాలలో రామకథలలోని కొన్ని వైరుద్ధ్యాలకు సమాధానంగా యీ యుగభేదాలు కారణం అంటారు.  ప్రతిక్షణమూ, ఎన్నో యుగాల కణాలను తనలో దాచుకుని వస్తుంది.

కాలం వలయంలా తిరిగి తిరిగి వస్తుందనేది భారతీయదృక్పథం మాత్రమే కాదు.అనేక ప్రాచీన సంస్కృతులలో యీ విశ్వాసం ఉన్నది. (బౌద్ధదర్శనంలో కాలచక్రం ప్రసిద్ధమే.) మరి నీచ కొత్తగా చెబుతున్నదేమిటి? ఈ కాలచక్రగమనాన్ని  నీచ అస్తిత్వవాదదృష్టితో చూస్తున్నాడు. 

మనిషి జీవితాన్ని నిజంగా ప్రేమిస్తున్నాడా, లేక పరలోకానికి అమ్మేసుకున్నాడా? సుఖజీవితాన్ని ప్రేమించడం నిజంగా జీవితాన్ని ప్రేమించడం కాదు. కష్టమూ సుఖమూ అన్నీ కలిసే వస్తాయి జీవితంలో. ఏది వచ్చినా ఉత్సాహంగా జీవించగలడా? జీవితాన్ని నిజంగా ప్రేమించినవాడు మాత్రమే యీ జీవితం నాకు మళ్ళీ మళ్ళీ కావాలి అనగలడు.అతిమానవుడుగా ఎదగడానికి, అంటే ఆత్మోద్ధరణకు, పునర్జన్మలు అవకాశాలు. నీచ భావాలన్నీ మనిషి అతిమానవుడుగా (Ubermensch) ఎదగడమనే భావంలో అంతర్భవించినవే. 

కాలచక్రం నీచ దర్శనంలో చాలా వివాదాస్పదాంశమైంది. అంతవరకు నీచ ప్రకటించిన భావాలకు విరుద్ధమని కూడా చాలామంది వ్యాఖ్యాతలు భావించారు. ఇది సరి అయిన విమర్శ కాదు.  నీచ దర్శనంలో యీ కాలచక్రభావన యిచ్ఛాశక్తిభావనకు కూడా అనుబంధించిందే. కాలమే సుడులు తిరిగే ఆ “రాక్షసశక్తి” (“monstrous energy“).మహాకాలలీల. నీచకు యీ మహాకాలదర్శనం ఉపనిషత్తులలోనో, భగవద్గీతలోనో కలగలేదు. అతని జీవితంలోనే ఒక అనుభవరూపంలో కలిగింది.( అరవిందుడికి శ్రీకృష్ణజన్మస్థానంలో కృష్ణదర్శనమైనట్టు.) స్విజర్లండ్ లో ఒకసారి సిల్వప్లానా ( Silvaplana) సరసు దగ్గర ఒక  మహాశిలను (boulder) చూచాడట. వెంటనే జేబులో ఉన్న ఒక కాగితం ముక్క తీసుకొని, దానిపై రాశాడట:”మనిషికి కాలానికి ఆరువేల అడుగుల పైన”,అని.ఆ శిల కేవలం నిమిత్తం. నీచకు ఆ సందర్భంలో కలిగింది మహాకాలదర్శనం. 

మరి నీచ యీ కాలచక్రం గురించి ఏమంటున్నాడు? కాలం క్రైస్తవమతంతో పుట్టలేదు. నీచ దర్శనమంతా క్రీస్తుపూర్వపు యుగాలజీవనదృక్పథాలే. నీచ రచనల్లో ప్రతి వాక్యము క్రైస్తవవిశ్వాసాలకంటె వెనక్కు తీసుకెళుతుంది. క్రైస్తవమతం యీ జన్మకు ఒక అస్తిత్వం ఒప్పుకోదు.అది కేవలం పరలోకప్రాప్తికి సాధనం.ఈలోకంలో బతకడం చేతగానివాడు  పరలోకాన్ని గురించి ఆలోచిస్తాడు. నీచకు యీ జన్మ ముఖ్యం. ఈ లోకమే ఉంది. ఇది తప్ప మరో లోకం లేదు. జన్మ ఉంటే యిక్కడే ఉండనీ. ఈ జన్మ మళ్ళీ మళ్ళీ నాకు కావాలి. ఇదే జీవితం. ఇవే కష్టాలు. ఇదే అభద్రత. బతుకును ప్రేమించనివాడు, బతకడం చేతగానివాడు బతుకుకు భయపడే వాడు జన్మరాహిత్యం కోరుతాడు. బతకడం తెలిసినవాడికి జీవితం ఒక సాహసక్రీడ. ఒక సంతృప్తి. ఒక గర్వం. విధిరాతను కష్టంగా కాక యిష్టంగా అనుసరించడం (amor fati:love of fate) చెబుతాడు నీచ.

తిరిగి తిరిగి అదే బతుకు బతకడమంటే గానుగెద్దులాగానా? లేక, తినుచున్న అన్నమే తింటూనా?  కాలం తిరిగి తిరిగి నీ కాళ్ళదగ్గరకు ఎందుకు వస్తుంది? ఈ సారైనా మెరుగైన బతుకు బతకమని.మనిషి తనను తాను అధిగమించడానికి కాలం అవకాశాలు యిస్తూనే ఉంటుంది. అనంతకాలసముద్రం మళ్ళీ  మళ్ళీ మరో జీవితం అలలపై మోసి తెచ్చి పడేస్తుంది నీ పాదాల దగ్గర. నీవంటే భగవంతుడికి అంత ప్రేమ! 

“బరువులలో పెద్దబరువు.—ఒక వేళ, ఏ రాత్రో పగలో,  నీ అత్యంత ఏకాంతంలోకి ఒక రాక్షసి రహస్యంగా వచ్చి నీతో అన్నదనుకో: “ఇప్పుడు నీవు జీవిస్తున్న యీ జీవితం, యింతవరకు జీవించినది, నీవు మరొక్కసారి, కాదు మళ్ళీ మళ్ళీ,   జీవించవలసి ఉంటుంది.కాని అందులో ఏదీ కొత్తది ఉండదు.ప్రతి కష్టము సంతోషము ప్రతి ఆలోచన ప్రతి నిట్టూర్పు, అత్యల్పవిషయంనుండి అతిముఖ్యమైనదానివరకు తిరిగి వస్తాయి నీ జీవితంలో.ఇదే వరుసలో— యీ సాలీడు, యీ చెట్లసందులలోనుండి వచ్చే వెన్నెల కూడా. శాశ్వతమైన  యీ అస్తిత్వపు యిసుకగడియారం తిరిగి తిరిగి తలకిందులుగ తిప్పి నిలబెట్టబడుతుంది.దానితో, అందులో యిసుకరేణువైన నీవూను!” (GS 341).

ఈ ఆవర్తనకు  ప్రతీకాత్మకంగా, నీచ తన Gay Science లోని  చివరివచనం (Aphorism 342) తో దాని తరువాతి రచన అయిన Thus Spake Zarathustra ప్రారంభిస్తాడు.ఒక గ్రంథం ముగింపు తరువాతి గ్రంథారంభం. ఒక జీవితం ముగింపు మరో జీవితానికి మొదలు.( ఈ విధంగా వెనుకటి గ్రంథం ముగింపుతో “జారతూస్ట్ర”  ప్రారంభించడం , “జారతూస్ట్ర” లో ప్రధానవిషయం కాలపునరావర్తనం అని సూచించడానికి కూడా .అంటే కాలపునరావర్తాన్ని కేవలం GS 341 ఆధారంగా అర్థం చేసుకోడం సరికాదు, “జారతూస్ట్ర” సాంతము చదవవలసి ఉంటుంది అన్న సూచన ఉంది.) ఈ పునరావర్తనజీవితాలకు మనిషి ఏ మనస్థితిని సిద్ధం చేసుకోవలె? ఇదొక విధమైన విధి. ఇంతవరకు తాను తిరస్కరించిన  విధిని ( “దేవుడు మరణించాడు”) నీచ ఎలా తిరిగి ఆమోదిస్తాడు? ఈ కాలావర్తనరూపమైన విధిని కూడా నీచ స్వేచ్ఛావర్తనానికి మాధ్యమంగా మనిషి మార్చుకోవలె అంటాడు.నిజానికి అతని స్వేచ్ఛ అప్పుడే నిజమైన స్వేచ్ఛ.

“ ఏది అనివార్యమో దానిలో అధికాధికమైన అందం చూడగలగడం నేర్చుకోవలె.అప్పుడు నేను జీవితాన్ని అందంగా మలచినవాణ్ణవుతాను.విధిని ప్రేమించు:(amor fati )ఇకపై అది నా ప్రేమ.” (GS.Book Four) 

పేకాటలో నీకు పంచిన ముక్కలతో ఆడడమే నైపుణ్యం. నీకు కావలసి ముక్కలు నీవు పంచుకుని నీ ఆట నీవు ఆడుకోడంలో అందమేముంది? 

సాధారణంగా యీ కాలచక్రము పునరావర్తనము చర్చించే సందర్భంలో GS Aphorism 341 మాత్రమే చూస్తారు. దానికిముందు Aphorism 340 కూడా చూచినప్పుడుగాని దాని పూర్తి తత్త్వం అర్థంకాదు.దాన్ని చూద్దాం: 

“చనిపోతున్న  సోక్రటీస్: 

సోక్రటీస్ ధైర్యాన్ని వివేకాన్ని నేను మెచ్చుకుంటాను, ఆయన  చేసిన ప్రతిదీ చెప్పిన ప్రతిదీ- చెప్పనిదీ కూడా . ఎగతాళి చేస్తూ ఎలుకలు పట్టే యీ  ఏథెన్స్ రసికరాక్షసుడు, పెంకికుర్రాళ్ళను వణికించి కన్నీళ్ళు కార్పించిన సోక్రటీస్, అతివివేకవంతుడైన వాగుడుకాయ.కాని అతడి మౌనంలోనూ అంతే గొప్ప. నాకనిపిస్తుంది, ఆయన తన చివరి క్షణాలలో మౌనంగా ఉండవలసింది, అని—బహుశా అప్పుడు ఆయన యింకా గొప్పమేధావుల జాబితాలోకి చేరిపోయేవాడు. మృత్యువో, విషమో, సాధుత్వమో, దుర్మార్గమో- ఏదో కాని, ఆ క్షణంలో అతని నోరు మూసుకోనివ్వలేదు.అన్నాడు: “క్రీటో! ఏస్లీపియస్ కు నేనొక కోడిపుంజును ఋణపడి ఉన్నాను.”చెవులున్నవాడికెవడికైనా యీ మాటకు అర్థం, “ జీవితం ఒక దీర్ఘవ్యాధి”, అని.అవునా! జీవితమంతా  చిరునవ్వుతో గడిపినవాడు, యోధుడిలా అనిపించినవాడు—ఒక నిరాశావాదా ! జీవితమంతా తన నిజమైన ప్రగాఢవిశ్వాసాన్ని తుది తీర్పును కప్పిపుచ్చి, ఒక సాధువైఖరి ప్రదర్శించాడా! సోక్రటీస్, సోక్రటీస్ జీవితాన్ని సహించాడు! అతడు కూడా జీవితంపై పగ తీర్చుకున్నాడు—ఆ ముసుగేసుకున్న, భయంకరమైన,పవిత్రమైన, దైవదూషణయుతమైన, వాక్యంతో! సోక్రటీస్ కు కూడా పగ అవసరమా! అతని అపారమైన సద్గుణంలో , అణువంత ఔదార్యం లేకపోయిందా? హా! నా మిత్రులారా! మనం గ్రీకులను కూడా దాటి వెళ్లాలి!(GS: Aphorism 340) 

ఈ నీచ వచనం (340 ) అతడి GS లో  చివరినుండి మూడవది.అంటే సాధారణంగా “కాలచక్రం” లేక “ శాశ్వతపునరావర్తనం” ( Eternal Recurrence) కు ప్రధాన ఆధారంగా గ్రహించే 341 కి ముందుది. ఈ ముందు వచనంలో విషయం వేరు, యిందులో విషయం సోక్రటీస్ చివరిక్షణాలు. దీని తరువాతి వచనంలో విషయంతో సంబంధించనిది అనుకుంటాం. నీచ ఉద్దేశించింది వేరు. “ శాశ్వతపునరావర్తనం” ( Eternal Recurrence) తో గ్రంథం ముగిస్తూ, దాని ముందు వచనంలో సోక్రటీస్ మరణప్రసక్తి (Plato’s Phaedo) ఊరకే చేయడంలేదు.శాశ్వతపునరావర్తనంలో ప్రధానాంశాన్ని ప్రస్తావన చేస్తున్నాడు.ఏమిటా ప్రధానాంశం? జీవితం ఒక దీర్ఘవ్యాధి కాదు. అది మళ్ళీ మళ్ళీ  మలేరియాలా తిరిగి వస్తుందని వణికిపోరాదు. ఈ జీవితం బలి యివ్వవలసిన కోడి కాదు . ఈ జీవితం మళ్ళీ మళ్ళీ రావాలని కోరుకోవాలి.కష్టము సుఖము కలిసివస్తాయి. ధైర్యంతో ఉత్సాహంతో బతకాలి. బతుకును ప్రతి ఆవర్తనంలో అంతకంతకూ మెరుగుపరచుకోవాలి. అలా మెరుగుపరచుకోడానకి అవకాశంగా కాలచక్రతత్త్వాన్ని దర్శించాలి.

“ నేననుకుంటాను, ఏరాత్రి మనిషి కలలు లేని గాఢనిద్ర పోతాడో, తక్కిన పగలు రాత్రులు అన్నీ దాని పక్కనే ఉంచి పోల్చి చూస్తే, ఎన్ని పగళ్ళు ఎన్ని రాత్రులు ఆ రాత్రి కంటే ఎక్కువ ఆనందంగా ఉండినవి?”( సోక్రటీస్) 

సోక్రటీస్ యిక్కడ స్పష్టంగా వేదాంతపరిభాషలో సుషుప్తిని ప్రస్తావిస్తున్నాడు. (“యత్రసుప్తో న కంచన కామం కామయతే, న కంచన స్వప్నం పశ్యతి తత్‌ సుషుప్తం, సుషుప్తస్థాన ఏకీభూత: ప్రజ్ఞానఘన ఏవ ఆనందమయో హి ఆనందభుక్‌ …”.మాండూక్యోపనిషత్తు.) కలలు లేని నిద్ర ఆనందమయం. బ్రహ్మానందం కాదు కాని,  ఆనందమయం. (ఇక్కడి ‘మయట్’ ప్రత్యయం, ఆనందాన్ని ఆనందమయతను వేరుచేసి చెబుతోంది.) 

సోక్రటీస్ వర్ణిస్తున్న సుషుప్తి ప్రసక్తి ప్రయోజనమేమిటి? ప్లేటో వర్ణనలో, సోక్రటీస్ ఆత్మ , జీవితమనే యీ దీర్ఘవ్యాధినుండి కోలుకొనడమే కాదు, యీ బతుకు ఒక పీడకల, కలలు లేని నిద్ర కావలె అన్న భావం ఉంది. సోక్రటీస్ (ప్లేటో నోట) యీ చివరి మాటను జారతూస్ట్ర మాటతో పోల్చడం నీచ ఉద్దేశం.జారతూస్ట్ర ఏమంటున్నాడు? 

[Thus Spake Zarathustra నుండి]:

“ఊహాదర్శనం, చిక్కుముడి” (On the Vision and the Riddle):

“నా దయ్యం, నా పరమశత్రువు, సగం మరుగుజ్జు, గూఢచారి, ... కరిగిన సీసంలాంటి మాటలు నా చెవిలో వంచుతూ అన్నాడు, ఒక్కొక అక్షరాన్ని తిరస్కారంతో నింపుతూ: 

ఓ ! జారతూస్ట్ర ! తెలివిగల రాయి ! నిన్ను నీవు పైకి ఎగరేసుకున్నావు.కాని, పైకి ఎగరేసిన ప్రతి రాయి కింద పడితీరాలి! 

ఓ ! జారతూస్ట్ర ! ...నీకు నీవే విధించుకున్న శిక్ష, నీపై నీవు  రాళ్ళు విసిరే శిక్ష! 

ఓ ! జారతూస్ట్ర ! నీవు విసిరావు రాయి.అది వెనక్కు వచ్చి నీ మీద పడుతుంది ! “

మరుగుజ్జు మౌనంగా ఉండిపోయాడు.ఆ మౌనం చాలాకాలం సాగింది.కాని అతని మౌనం నాకు దుస్సహహమైంది….ఎక్కాను, ఎక్కాను, కలగన్నాను, ఆలోచించాను—కాని ప్రతిదీ దుస్సహమైంది.

…

కాని ధైర్యమంటారే, అది ఉంది నాలో. పిరికితనాన్ని ఎప్పటికప్పుడు కోసేస్తుంటాను.చివరకు ఆ ధైర్యంతోనే లేచి నిలబడ్డాను: “ఒరేయ్ , మరుగుజ్జోడా ! నీవో ,నేనో !” అన్నాను….ధైర్యం దేన్నైనా హతమార్చగలదు, దయను కూడా. ...చావును కూడా చంపేస్తుంది ధైర్యం. అంటుంది: “అదా జీవితం? సరే రానీ ! మరోసారి!” 

ఆ మాటలో భేరీమోత వినిపిస్తుంది.”

…

“నేనన్నాను: “ మరుగుజ్జూ! ఆపు! నీవో- నేనో! కాని యిద్దరిలో నా బలం ఎక్కువ. నా అగాధంలో ఆలోచన నీకు తెలియదు! అది— నీవు భరించలేవు!...ఈ ముఖద్వారం చూడు! దీనికి రెండు ముఖాలు.రెండు దారులు కలుస్తాయి యిక్కడ; వీటి చివరవరకు. ఎవడూ నడవలేదు యింతవరకు.ఈ పొడుగు వెనుకదారి: యిది ఒక శాశ్వతకాలం పడుతుంది.ఆ ముందు దారి: అది మరో శాశ్వతకాలం.అవి ఒకదానికొకటి విరుద్ధం—కాని అవి కలిసేది యిక్కడ.ఈ ముఖద్వారం పేరు దాని పైన రాసి ఉంది: ‘క్షణం.’

కాని ఎవడు కాని యీ రెంటిలో ఏదారినైనా యింకా ముందుకు ముందుకు చివరివరకు నడిస్తే — యీ దారులు శాశ్వతంగా ఒకదానికొకటి విరుద్ధమని నీకు తెలుసా మరుగుజ్జూ? 

“ తిన్ననిది ప్రతిదీ అబద్ధం,”, సణిగాడు మరుగుజ్జు తిరస్కారపూర్వకంగా. “ నిజం ఎప్పుడూ వక్రం, కాలమే చక్రం.”

***

వివరణ:

-“నా దయ్యం, నా పరమశత్రువు, సగం మరుగుజ్జు, గూఢచారి, ..”

ఎవడీ మరుగుజ్జు? నా లోపలి దయ్యం.నా అంతరాంతరాలలో దాగిన భయాలు బలహీనతలు రహస్యంగా గమనిస్తూ ఉండే “గూఢచారి”.”నా పరమశత్రువు”,నా రహస్యాలు గమనించే వాడికంటే నాకు శత్రువు ఎవడుంటాడు? వాడి రూపం? నా భయాలు బలహీనతలు గమనించేవాడు నిర్భయుడు బలవంతుడు ఎలా అవుతాడు? వాడు నా లోపల కూర్చునే పిరికిమందు నూరుతుంటాడు.వాడు పిరికివాడు, మరుగుజ్జు. “వస్తే రానీ, కష్టాల్ నష్టాల్”,అనలేడు. అననివ్వడు.ఈ మరుగుజ్జుతో పోరాటం, “ నీవో, నేనో!” 

-“అదా జీవితం? సరే రానీ ! మరోసారి!” ఈ మరుగుజ్జు జీవితాన్ని గురించి భయంకరమైన చిత్రం గీస్తుంది. బతుకు భయం అంటుంది.జారతూస్ట్ర ఆ భయాన్ని తిరస్కరిస్తాడు. “రానీ ! మరోసారి!”అది ఎంత భయంకరమైనదైనా సరే, రానీ. ఎన్ని సార్లైనా రానీ, బతికేస్తానంటాడు.సోక్రటీస్ లా తనకు బతుకు ఒక జ్వరం కాదు, దీర్ఘవ్యాధి కాదు.పీడకల కాదు. ఈ జీవితం తిరిగి రాకూడదని కోరుకోడు జారతూస్ట్ర. 

-రెండు దారులు, ఒక ద్వారము : రెండుదారులు చెబుతున్నాడు.ధూమమార్గము,  జ్యోతిర్మార్గము కావవి. ఆనాకమో ఆనరకమో తీసుకెళ్లే దారులు కూడా కావు. ఒకటి సముల్లాసజీవనమార్గము (Dionysian), మరొకటి పునరావృత్తిరహితశాశ్వతసాయుజ్యం కోరిన క్లేశపూరితమార్గం (Apollonian). పైకి విసిరిన రాయి నీ నెత్తిమీద వచ్చి పడ్డట్టు,అస్తమించిన సూర్యుడు తిరిగి ఉదయించినట్టు, నీ బతుకు తిరిగి నీ వద్దకే వస్తుంది, మళ్ళీ మళ్ళీ.( Eternal Recurrence)

ఏ దారిన నడిచినా తిరిగి చేరేది ‘ యీ ముఖద్వారమే.’ వృత్తంలో ఎటు నడిచినా తిరిగి ఒకే బిందువును చేరుతాం.వర్తులమార్గంలోనూ అంతే, ఎటు నడిచినా చేరేది ఒకే ద్వారంవద్దకు.నీవనుకున్న జ్ఞానమార్గంలో (Apollonian) నడిచినా, నేను చెబుతున్న ఆనందమార్గంలో (Dionysian) నడిచినా, తిరిగి నీవు వచ్చేది యీ లోకానికే, యీ ‘ముఖద్వారం’ వద్దకే. మరో లోకం లేదు. 

-“ తిన్ననిది ప్రతిదీ అబద్ధం,”, సణిగాడు మరుగుజ్జు తిరస్కారపూర్వకంగా. “ నిజం ఎప్పుడూ వక్రం, కాలమే చక్రం.”

నీచ ప్రతి వచనము “ వక్రం” . అవునన్న ప్రతిదీ కాదనడం అతని ఆలోచనావిధానం.ఇక్కడ “తిన్ననిది ప్రతిదీ అబద్ధం”,అంటే సాధారణప్రవచనంగా, దీని అర్థం, లోకం నమ్మే నిజాలన్నీ అబద్ధాలని. (Contrarian) తన ‘వక్రప్రవచనాలు’ నిజమైన నిజాలు.కాని ప్రస్తుతసందర్భంలో యీ “తిన్నని”కి అర్థం సూటిగా. కాలం సరళరేఖలా సాగదు. అది వలయంలా తిరుగుతుంది, “కాలమే చక్రం.”

వెనుక మనం చూచినట్టు, కాలచక్రగతి కొన్ని సంస్కృతులలో సామాన్యవిశ్వాసం. క్రైస్తవవిశ్వాసంకాదు. విజ్ఞానశాస్త్రవిశ్వాసమూ కాదు. నీచకు కూడా యిది “విశ్వాసమే”. అన్ని విశ్వాసాలను విధ్వంసం చేసే నీచ దీనిని విశ్వసించడం వింతగా అనిపిస్తుంది. ఇది అతనికి కలిగిన ఒక అనుభూతి ఆధారంగా ఏర్పడింది.ఆలోచనాఫలం కాదు.  కాలమనేది ఉందా? కాలం ఎప్పుడు మొదలైంది? నీచ కాలాన్ని చూచాడా? అతడికి కాలచక్రదర్శనం అయిందా? ఈ ప్రశ్నలు మనం అడగవలసినవి కావు.నల్లబొక్కలు (Black Holes), కాళశక్తి (Dark Energy), Big Bang,పరిశోధించేవారు (Hubble Space Research Station) అడగవలసినవి. కావ్యచర్చలో యీ ప్రశ్నలు అప్రస్తుతం.

****

పునరావర్తనం అంటే  ఉన్నచోటనే గానుగెద్దులా తిరగడం  కాదు, ఊర్ధ్వముఖమై సుడిలా ఎగరడం,  ఎదగడం (spiral movement) . నీచలో స్వవచోవ్యాఘాతమనిపించిన ప్రతి సందర్భంలోను, మనిషి జీవితలక్ష్యం తనను తాను అధిగమించడమే  అన్న దృష్టితో సమన్వయం చేసుకోవలె. అతిమానవత (Ubermensch ), ఉత్సాహం (Dionysian ) , బలం ( will to power) , కాలావర్తనం,—అన్నిటిని  అదే దృష్టితో చూడవలె. “నిన్ను నీవు అధిగమించడానికి నీవేం చేశావు”, అని నీచ మనిషిని అడిగే ఏకైక ప్రశ్న. ఆ ఆత్మోద్ధరణకై ఏమైనా చెయ్, అంటాడు. ఏది చేసినా సమ్మతమే. ఏమేమి చేయగలవో   చెప్పేదే , అతని ప్రతి పదము. 

“అతిశాయి! —నీవు యిక ఎంతమాత్రము ప్రార్థన చేయవు, ఎంతమాత్రము అర్చించవు, ఎంతమాత్రము అంతులేని శ్రద్ధయందు విశ్రమించవు.ఏదో ఒక పరమప్రజ్ఞానంముందు నిశ్చలంగా నిలిచి, నీ జ్ఞానాన్ని బలి యివ్వవు.నీ ఏడు ఏకాంతాలలో ఏ తోడూ  కోరవు.గుండెలో అగ్నిని దాచి, ఒంటిని మంచుతో కప్పే కొండలా ఉండవు. నిన్ను ఓదార్చేవాడుండడు.నిన్ను చివరగా సరిదిద్ది పరిపూర్ణుణ్ణి చేసేవాడుండడు. ఏది జరిగినా దానితో కారణం ఉండదు, జరగబోయేదానిలో ప్రేమ ఉండదు. అలసిన నీ ఎదకు సేదదీర్చుకునే చోటుండదు. ఆర్జించవలసిందే తప్ప అర్థించగలిగింది ఉండదు.ఏవిధమైన పరమప్రశాంతికి నీవు విముఖుడవు.యుద్ధము శాంతి నిరంతరం ఆవర్తనం అవ్వాలని నీవు కోరుతావు.సన్యాసీ! యివన్నీ నీవు సన్యసించగలవా? నీకు అంతటి శక్తిని యిచ్చేవాడెవడు? అంత శక్తి కలిగినవాడెవ్వడూ యింతవరకు లేడు.”-ఒక సరసుంది.ఒకరోజు అది “నేను ప్రవహించను”,అని ఆనకట్ట కట్టుకుంది.అప్పటినుండి ఆ సరస్సు అంతకంతకూ పెరిగింది.బహుశా త్యాగమే త్యాగాన్ని భరించగలిగిన శక్తినిస్తుందేమో! మనిషి దేవుని వైపు ప్రవహించకుంటే, బహుశా దానిలానే  యింకా యింకా ఎదుగుతాడేమో?”(GS:285.)

                                                       ***

ఈ ఎదగడం నీచ ప్రవచనాలలో నిరంతరవిషయం.

“ఇంతవరకు అన్ని ప్రాణులు వాటి దశను దాటి వెళ్ళాయి. మీరేం చేశారు, మనిషిని దాటి వెళ్ళడానికి? “(Z.Pr.2)

   “ఈ మనిషిజాతి మొండి జాతి. ఎంతకూ అంతమయేది కాదు. చివరి మనిషి బొద్దింకలా చిరాయువు.”( Z: Pr. 5)   

     

ఈ భూమిపై సమస్తప్రాణులు అంతరించిన తరువాతకూడా మిగిలి ఉండే ప్రాణి బొద్దింక. బొద్దింకలా చిరకాలం యీ భూమిపై తిరుగుతూ ఉంటావా? మనిషిగా ఎదుగుతావా? కాలం వలయంలా తిరుగుతూ నా జీవితాన్ని తిరిగి తిరిగి నా దగ్గరకే తెస్తుంది అన్న భావంలో ముఖ్యాంశం ఏమిటంటే, నీవు జీవితాన్ని ప్రేమిస్తున్నావా? లేక నీకు బతుకు భయమా? ఇది తేల్చుకోడానికి యిది ఒక నిదానసాధనం ( diagnostic tool). బతకడం చేతనైనవాడివైతే, జారుడుమంచుకొండకొనపై  నృత్యం చేయగల నేర్పరివైతే, యీ జీవితం మళ్ళీ మళ్ళీ రావాలని కోరుకుంటావు.అప్పుడు కాలచక్రం పరిభ్రమద్గ్రహసంగీతం. పాడినపాటే అయినా నిత్యనూతనస్వరకల్పన.

ఇంతకూ  నీచ సందేశం ఏమిటి? 

దేవుని అకాలమరణంతో లోకంలో శూన్యనైరాశ్యం (nihilism) ఏర్పడింది.ఆ శూన్యాన్ని నింపి నైరాశ్యాన్ని తొలగించాలంటే, మనిషి దేవుడు కావలె.( “మనమే దేవతలు కావద్దా?””పిచ్చివాడు”) ఇక మన ఆశ అతిమానవుడిపై.(“దేవతలందరూ చచ్చిపోయారు: ఇకపై మనం అతిమానవుడు జీవించాలని కోరుకుందాం.” : “On the gift-giving virtue” ) 

తండ్రికి అంత్యక్రియలు జరిపి, కొడుకు తండ్రి స్థానం పూరించాలి.(“పితావై పుత్రనామాసి”.) మనిషి దేవుడి స్థానం పూరించాలి.

ఈ కాలచక్రభావన యిచ్చాశక్తితో లేక సంకల్పబలంతో   (will to power) సంబంధించింది.సంకల్పబలం మానవుడిని అతిమానవుడుగా చేస్తుంది. అది బంధనాలను బద్దలుచేసి మనిషిని ముక్తుణ్ణి చేస్తుంది.

అతిమానవమార్గంలో  అతిపెద్ద బంధనమేది? ప్రతీకారవాంఛ.ప్రతీకారం గతస్మృతులనుండి కలుగుతుంది.

“జరిగిపోయినదాని విషయంలో నిస్సహాయుడై, గడచినదానిపట్ల ఉద్విగ్నసాక్షి అతడు.సంకల్పం వెనక్కు సంకల్పించలేదు.” (“Cannot will back wards”.On Redemption II.20).

“సమానత్వం ప్రబోధించేవారందరి ఆత్మలలో ప్రతీకారం తిష్ఠవేసుకుని ఉంటుంది.”(On the Tarantulas II.7)

గతం గతః.దానికి న్యాయం చేయలేవు.  దాన్ని విడిపించలేవు. భవిష్యత్తును మాత్రమే విడిపించగలవు. కనుక సంకల్పబలాన్ని గతం నుండి భవిష్యత్తుకు తిప్పవలె. ఆ భవిష్యత్తును బంధనాలనుండి విడిపించడమే అతిమానవుడి ధ్యేయం.ఇది ఎప్పుడు సాధ్యం? భవిష్యత్ దర్శనంలో. ఆ దర్శనం కాలచక్రగతివలననే సాధ్యం. గతం పునరాగతమౌతుంది. అప్పుడు మనిషి సంకల్పబలంతో  అతిమానవుడిగా స్పందిస్తాడు. అపుడది జరిగిపోయిన అన్యాయానికి ప్రతీకారం కాదు. ప్రతీకారవాంఛనుండి ముక్తుడైనవాడే నిజమైన ముక్తుడు. వాడే అతిమానవుడు.

“ ప్రతీకారబుద్ధినుండి ముక్తి- అది అత్యుత్తమ ఆశయానికి వంతెన, ఝంఝావర్షాంతాన యింద్రధనుసులా.”  (On the Tarantulas II.7). 

అతిమానవుడి ఆవిర్భావానికి అడ్డుగా ఉన్న.  ప్రతీకారవాంఛనుండి మనిషి ఎలా ముక్తుడౌతాడు? 

“వర్తమానం, గతం—అయ్యో, మిత్రలారా, అది నాకు అత్యంతము దుర్భరమైనది: రాబోయేది తెలుసుకోలేకపోతే , ఎలా బతకగలనో తెలియదు. ఒక ద్రష్ట , ఒక స్రష్ట , సంకల్పించగలవాడు, - అతడు భవిష్యత్తు, భవిష్యత్తుకు వారధి.” (On Redemption II.20).

భవిష్యత్ ద్రష్ట అయినపుడే,అపుడు మాత్రమే,  ద్రష్ట తన సంకల్పబలంతో స్రష్టకూడా కాగలుగుతాడు.

కనుక యీ “శాశ్వతకాలపునరావర్తనం” (Eternal Recurrence) కూడా అతిమానవుడి ఆవిర్భావంలో అంతర్భవించిన భావమే. 

అయితే, యిక్కడ ఒక ప్రశ్న. ఈశ్వరుణ్ణి  కాదని, ప్రకృతిని పట్టుకుంటున్నాడా నీచ ? అలాగే అనిపిస్తుంది.అతడికి కాలం ఒక మహారాక్షసశక్తిగా దర్శనమిస్తుంది. 

                                                  ***

మనిషి ఎప్పుడో మరచిపోయిన దేవుణ్ణి నీచ గుర్తుచేశాడు.  మనిషి దైవాన్ని మరచిన విషయం మరచి, భౌతికమైనఅవసరాలతో భౌతికజీవితం గడుపుతున్నాడు. అది గుర్తు చేశాడు నీచ.ఆస్తికులు నాస్తికులు ఒకే బతుకు బతుకుతున్నారు. నిజంగా నాస్తికుడవైతే నిరీశ్వరుడవై, నిన్ను యీశనం చేశావాడు లేడన్నట్లు, బతుకు.( “ న పుణ్యం న పాపం”. “Beyond Good and Evil” ). కష్టాల్ నష్టాల్ రానీ , అన్నిటికీ నేనే బాధ్యుణ్ణి అని బతుకు. ఈ సృష్టిలో ఏది జరిగినా నిందించడానికి నీవు తప్ప, మనిషి కాక, మరొకడు లేడు. లేదు,  ఆస్తికుడవా? మంచి చెడు అన్నీ నీవు నమ్మిన యీశ్వరుడికి వదిలేయ్. దేవుడున్నాడని నిశ్చింతగా ఆనందతాండవం చేయ్. అంతేకాని, రెంటినీ కలిపి, జీవితాన్ని కల్తీ చేయకు.ఇది నీచ ప్రవచనాలనుండి మనం గ్రహించవలసింది.

కాలం స్వేచ్చగా తిరిగే చక్రం,"self-willed wheel."జడప్రకృతి కాదు. 

                                              ***

ఈ కాలచక్రభావం అస్తిత్వవాదులలో  కామ్యూను ఎక్కువగా ప్రభావితం చేసింది (Albert Camus: “The Myth of Sisyphus.” ) ( కామ్యూ తనపై  అస్తిత్వవాదముద్రను అంగీకరించకపోవడం వేరే విషయం. ఆ మాటకొస్తే, యీనాడు అస్తిత్వవాదులని మనం అంటున్న ఎవరూ యీ ముద్రను ఒప్పుకోలేదు, చివరకు సార్త్ర్ కూడా. అతడు చివర  తాను మార్క్సిస్టునన్నాడు.) ఎవరేమన్నా అస్తిత్వవాదంలో మనిషి ముఖ్యం, మట్టి ముఖ్యం. స్వర్గం యిదే నరకం యిదే .మనిషే రాక్షసుడైనా దేవుడైనా. ఎదగడానికి మనిషి తొందర పడడంలేదనేది,  ఏమీ చేయడంలేదనేది నీచ ఆవేదన, ఆక్రోశం.

                                              ***

     

నీచ-5/7

అస్తిత్వవాదసాహిత్యం:

ఒక భారతీయదర్శనం-4

నీచ-5/7

ఇచ్ఛాశక్తి

(Will to power)

“మీకు తెలుసా యీ ప్రపంచం నాకెట్లా కనిపిస్తోందో? నా అద్దంలో దాన్ని మీకు చూపించమంటారా? ఈ ప్రపంచం: ఒక రాక్షసశక్తి.ఆది లేదు, అంతం లేదు….ఈ ప్రపంచం మహాశక్తిసంపన్నం కావాలన్న కోరిక.మీరు, మీరు కూడా ఆ యిచ్ఛాశక్తి రూపాలే తప్ప మరేమీ కారు.”

                                                                                     (నీచ:The Will to Power)

“పావురంలా మెత్తని పాదాలతో అవతరిస్తాడు అతిమానవుడు.”(నీచ) 

.

                                                                ***

నీచ ఆలోచనలను   నాజీతత్త్వానికి (Nazism) ముడిపెట్టిన  విషయం ప్రసిద్ధమే. అందుకు ప్రధానకారణం అతడి సోదరి.ఆమె భర్త యూదుద్వేషి. నీచ మరణానంతరం ఆమె నీచ రచనలను స్వాధీనం చేసుకొని, కొన్ని  మార్పులు చేసి, కొంత అపవ్యాఖ్య చేసి, నీచ భావాలు నాజీతత్త్వానికి ప్రోత్సాహకాలు అన్న అపోహ కలిగించింది. కాని నీచ నాజీ తత్త్వాన్ని ఆమోదించాడనడం వాస్తవవిరుద్ధం. అతని నాజీ అభిమానం నిజం కాదు. నిజం కాకున్నా, అసలు అటువంటి అపోహలు కలగడానికి అతని రచనల్లో అవకాశమిచ్చిన రచనాభాగాలను పరిశీలించడం అవసరం. (దురదృష్టమేమంటే యీ “పిచ్చివాడు”( GS.125)  రాసిన నీచ, తన చివరి రోజులలో నిజంగా పిచ్చివాడైపోయాడు, పిచ్చాసుపత్రిలోనే పోయాడు.( అతడి మతి చలించడానికి కారణం ఒక గుర్రాన్ని హింసిస్తున్న దృశ్యం చూడడమట.)  

నీచ భావాలలో నాజీతత్త్వం అనుమానించగలగడానికి కారణం ఇచ్ఛాశక్తి (Will to power) గురించి అతడి భావాలు.అతడు చెప్పిన  ఇచ్ఛాశక్తి మరొకడిని లొంగదీసుకోడానికి కాదు. తాను ఎదగడానికి. మందలో మందతో ఉండిపోకుండా, ఆ మందను అతిక్రమించడానికి. కీర్క్ గార్డ్ కూడా మందతత్త్వాన్ని కాదంటాడు. అతడి ప్రసిద్ధవాక్యం “అసత్యం మంద”(“ Crowd is the untruth”).అయితే, యీ యిద్దరూ కూడా   మందపై ఆధిక్యం కోరలేదు. మనిషి తనను తాను అధిగమించడానికి ప్రయత్నించవలె అంటారు. ఈ విషయం “అతిమానవుడు” (Ubermensch,Superman) చర్చలో చూచాం. ఇతరులపై ఆధిక్యం పొందవలె, యితరులను తన బానిసలుగ చేసుకోవలె అనుకునేవాడు అతిమానవుడు కాడు. “పావురంలా మెత్తని పాదాలతో అవతరిస్తాడు అతిమానవుడు”, అంటాడు కదా! పావురంగా పసిపాపలా మెత్తని అడుగులు చాలా అతిమానుషమైన ఆత్మబలంతో మాత్రమే కలుగుతాయి. దానినే నీచ ఇచ్ఛాశక్తి (Will to Power) అన్నాడు. ఒకడు మరొకణ్ణి అనుసరించడమే అంగీకరించని నీచ, మరొకడిపై ఆధిక్యాన్ని ఎలా ఆమోదిస్తాడు? “నన్ను  అనుసరించ వద్దు”, అనే ఏ ప్రవక్త అయినా చెబుతాడు. కాని ఎవరూ వినరు.జిడ్డు కృష్ణమూర్తి అన్నాడు, బుద్ధుని అనుసరించేవాడు బౌద్ధుడు కాడు అని. నిన్ను నీవు అనుసరించు, నీవు బుద్ధుడవు. నీచ అదే అంటాడు:

-“కరపుస్తకం (vade mecum) 

నా దారి,  నా మాట నచ్చాయి నీకు. నన్ననుసరిస్తావా?

నీ దారిని నమ్మి నడువు : నా దారికొస్తావు.”

          ( సముల్లాసశాస్త్రం:GS. Preludes 7 కు నా అనువాదం) 

“నా  యిచ్ఛాశక్తి  నీ సత్యాన్వేషణతో అడుగులు కలిపి  నడుస్తుంది.” అది శత్రువుపై బాంబులు కురిసే యుద్ధవిమానంలా  రాదు. “లోకాన్ని నడిపించే ఆ శక్తి, కపోతంలా మృదుపాదాలతో నడిచివస్తుంది. తుఫానును మోసుకొచ్చేది  మెత్తనిమాట.” (Z: Part II, Chapter 44,)

కనుక,అతని యిచ్ఛాశక్తి, (షోపెన్ హోవర్ ప్రభావంలో వచ్చిందే) , వ్యక్తిగతం, స్వవిషయం. వ్యక్తి తనను పైకి నడిపించుకునే శక్తి. ఈ  శక్తితో కలిసి ఊర్ధ్వాధ్వగమనం “ఉత్సాహవంతుడు” ( Dionysian Man) చర్చలో చూశాం.(“నీత్వా తాం కులకుండలీం లయవశాత్ జీవన సార్ధం హృది”)

అయితే, అసలు అతిమానవులు అనే వాళ్ళు లేనేలేరా? నెపోలియన్ వంటివారి గురించి నీచ ఏమంటున్నాడు?

“ ప్రతిభావంతుల గురించి— మహాపురుషులు, మహాయుగాలవలెనే, విస్ఫోటనపదార్థాలు. వారిలో మహాశక్తి పేరుకుని ఉంటుంది.చారిత్రకంగా మానసికంగా కొన్ని యుగాలపాటు జరిగిన ప్రక్రియాఫలితమే వారి ఆవిర్భావం. శక్తిని కూర్చి పేర్చి పొదుపుచేసి నిలువచేసిన శక్తి ఆ మహావ్యక్తి, యుగాలుగా విస్ఫోటనోన్ముఖమైన శక్తికి అభివ్యక్తి . ఆ శక్తి అపరిమితంగా పేరుకున్నపుడు, ఏ చిన్న కారణమైనా చాలు ఒక  ఘనుడో, ఒక ఘనకార్యమో, లేక మహాభాగ్యమో కలగడానికి.పరిస్థితులు, కాలము, యుగధర్మము- యివేవీ లెక్కకు రావు...మహానుభావులు అవసరం, వాళ్ళు అవతరించే యుగం యాదృచ్ఛికం.”

                             (నీచ: “Expeditions of an Untimely Man,” )

నీచ యిక్కడ ఏమంటున్నాడు? గొప్పవాడు అంటే లక్షలమంది మనుషులను బలితీసుకునే  యుద్ధవీరుడు, నాయకుడు మాత్రమే కాదు. ఏ రంగంలోనైనా గొప్పవారు అవసరమే, సంగీతంలో, సాహిత్యంలో, పరిపాలనలో యింకా అనేక రంగాలలో. అటువంటి మహాత్ముడు తన  రంగంలో మందకు వెలుపలే ఉంటాడు. మందికంటే ఎత్తులోనే ఉంటాడు. అసమానత అనివార్యం. వాడెప్పుడూ ఒంటరే. ( ఇబ్సెన్ నాటకం , The Enemy Of the People: “The strongest man in the world is he who stands most alone.”) ఇదొక పార్శ్వం. 

కాని అటువంటి అతిమానవుల ఆవిర్భావానికి మనం చేయగలిగిందేమీ లేదు అంటున్నాడు. చేయగలిగింది ఎవరు, ఏది? అదే ఇచ్ఛాశక్తి (Will to power). భారతీయదర్శనాలలో యీ శక్తిని త్రివిధమైనదిగా చెప్పారు—ఇచ్ఛాశక్తి, జ్ఞానశక్తి, క్రియాశక్తి.ముందు కోరిక కలుగుతుంది, “సోఽకామయత” ( బృ.ఉప.) “తదైక్షత”, కోరిక సిద్ధించాలంటే ఏం చేయాలి? ఈక్షణం అంటే యిక్కడ చూడడం కాదు. ఆ దశలో , సృష్టికి పూర్వం చూడడానికి ఏ వస్తువూ లేదు.కనుక యిక్కడ చూడడమంటే ఊహ చేయడం, “ఏం చెయ్యడమా అని ‘చూస్తు’న్నా”, అంటాం.ఆ “చూడడం”. ఒక కుర్చీ చేయదలచినవాడు, చేయడానికి ముందు దాన్ని తన ఊహలో  చూస్తాడు. ఇది జ్ఞానశక్తి. దీని తరువాత క్రియాశక్తి. చేయవలసింది చేయడం , “ఆత్మానం ద్వేధాపాతయత్”. (“తనను రెండుగా , స్త్రీపురుషులుగా చేసుకొనెను.”) ఇపుడు ప్రశ్న, యీ శక్తి ఎక్కడ ఉంటుంది? మనిషిలోనా మనిషి వెలుపలనా?ఇక్కడ ఉపనిషత్తులను ఆశ్రయించవలె. ఈ శక్తికి లోపల వెలుపల అన్న ద్వైవిధ్యం లేదు. ఈ శక్తిలోనుండి సృష్టి వచ్చింది అంటే, మనిషికూడా సృష్టిలో భాగమే కనుక, మనిషికి వెలుపలదే అయియుండవలె శక్తి. కాని లోపల అదే శక్తి. నదిలో ముంచిన కుండకు నీరు వెలుపలా? లోపలా? శక్తి అభివ్యక్తికి ఒక మాధ్యమం కావలె కదా? ఆ మాధ్యమం మనిషి. కాని మనిషి ఒక్కడే మాధ్యమం కాదు. ప్రతి వస్తువు ఏర్పడడము, పనిచేయడము కేవలం ఆ శక్తి యొక్క అభివ్యక్తి.

షోపెన్హోవర్ యీ ఉపనిషత్తులు చెప్పిన శక్తిని తన భాషలో : “ఈ సృష్టి నా కల్పన” , అన్నాడు (“The world is my representation." ) 

నీచతో వచ్చే పేచీ ఏమంటే, యితడు దేవుడి దగ్గరనుండీ అన్నీ “లేవు లేవు” అనే శూన్యవాదిగానే పేరుపడి పోయాడు. ఈ యిచ్ఛాశక్తిని, దీనిప్రభావాన్ని  “అవు”నంటున్నాడు. ఎలా సమన్వయించడం? ఈ అవుననడం అర్థం చేసుకుంటే, అతడు కాదన్నదేదో, ఎందుకో సరిగా అర్థమవుతుంది. మనిషి శక్తిని అవుననడమే నీచ కాదనడంలోని పరమార్థం. పందొమ్మిదవ శతాబ్దపు ప్రయోజనవాదాల (utilitarianism) వంటివి శూన్యవాదానికి సరి అయిన సమాధానాలు కావు. శక్తిని పెంచుకోవలె  అన్నది మనిషిలోని అతి సాధారణము అతి సహజము అయిన కోరిక.ఈ యిచ్ఛమాత్రమే శూన్యవాదానికి సరి అయిన సమాధానం.

“ ...ఇతరులపై మనం ఆధిక్యశక్తిని ఎందుకు ప్రయోగిస్తాం? పరులకు కష్టమో నష్టమో కలిగించడానికి.  వీటికోసం మనం త్యాగాలుచేయవలసికూడా రావచ్చు.అయినా మన త్యాగం వల్ల స్వలాభము మన పరపీడన గొప్పవి అయిపోవు.చివరకు ప్రాణత్యాగం చేసినా, మతంకోసం కొందరు చేసినట్టు, ఆ త్యాగంకూడా మన ఆధిక్యశక్తిని సంతృప్తిపరచడానికే….ఇతరులను మనం బాధపెట్టడంలోను, యితరులకు  ఉపకారం చేయడంలోను — [ రెంటిలోను] మన ఆధిక్యశక్తిని సంతృప్తిపరచడమే ప్రేరణ….”.(Book One of the The Gay Science aphorism 13)

కనుక ఆధిక్యతసంపాదించాలి అన్న కోరిక  ప్రాణిసహజం. హింసలో ఎంత ఆధిక్యత ఉందో, త్యాగంలో అంతకంటే తక్కువ లేదు. నాకు శక్తి వద్దు,  బలం వద్దు అనడంకూడా ఒక విధంగా ఆధిక్యతకోరడమే. ఈ సహజప్రేరణను గురించే నీచ చెబుతున్నది.నీచ శక్తిని విధించడంలేదు, వర్ణిస్తున్నాడు ( descriptive,not prescriptive) .ఈ శక్తిని పెంచుకోమంటున్నాడు ఆత్మోద్ధరణకు.ఇంతకు ముందు కాదన్న పారలౌకికవిలువలను నీచ యీ యిచ్ఛాశక్తితో పొందవలెనంటాడు.

ఏ గుణమైనా మంచిదా కాదా అన్నది నిర్ణయించే కొలత ఏది? 

“ఏది మంచి?  ఆధిక్యతాభావాన్ని , శక్తిని పెంచుకోవలె అన్న సంకల్పాన్ని , బలాన్ని పెంచే ప్రతిదీ మంచి.ఏది చెడు? బలహీనతకు కారణమైనది ప్రతిదీ.ఏది సంతుష్టి? శక్తి పెరుగుతున్నది అన్న భావన. ప్రతికూలశక్తిని అధిగమించాను అన్న భావం.”( The Anti-Christ:Aphorism 2)

విషానికి విరుగుడు మహావిషం.కాలానలహాలాహలపానం.

“ఒక రోజు జారతూస్ట్ర ఎండలో అలిసి అత్తిచెట్టు కింద నిద్రపోతున్నాడు, ముఖంమీద చేయివేసుకుని.ఒక పాము వచ్చి అతన్ని మెడపై  కాటువేసింది.జారతూస్ట్ర బాధతో పెద్దగా అరిచాడు.ముఖంమీద చేయితీసి పామును చూచాడు.పాము అప్పుడు చూసింది అతని కళ్ళని.వణికింది. జరజర పాకి  పోవాలని చూసింది. జారతూస్ట్ర, “ ఆగు! నేను నీకు కృతజ్ఞతలు చెప్పనే లేదు!”, అన్నాడు.నన్ను సకాలంలో లేపావు.నా ప్రయాణం యింకా చాలా ఉంది.” పాము విచారంతో అన్నది, “ నీ ప్రయాణం ఎంతో లేదు.ప్రాణాంతకం నా విషం.”  జారతూస్ట్ర నవ్వి, “పాము విషం మహాసర్పాన్ని (dragon) చంపగలగడమా! అయినా, నీ విషం నీవు వెనక్కు తీసేసుకో.నాకు యివ్వగలిగినంత విషం నీ దగ్గర లేదు.”అప్పుడు పాము అతని మెడపై పడి అతని గాయాన్ని నాకింది….”(పాముకాటు (Bite of the Adder: Zara.)

“మెడపై పడి అతని గాయాన్ని నాకింది….”నీచ పాములు మెడకు చుట్టుకున్న శివదర్శనం చేశాడు.

కాలాహి కంఠాభరణమైనవాడిని బురదపాములేం  చేయగలవు?

నీచ చెప్పే యిచ్ఛాశక్తి ఆత్మోద్ధరణకు.“నాయమాత్మా బలహీనేన లభ్యతే.” బలమంటే, బలహీనపరచే నమ్మకాలను ఎన్నిటినో వదిలించుకోగలిగిన బలం. బలం సంపాదించుకొనేది కాదు.బలహీనతలను వదిలించుకోడమే నిజమైన త్యాగం, నిజమైన బలం. 

“జీవితం నా చెవిలో ఒక  రహస్యం ఊదింది: ఏది తనను తాను అధిగమిస్తుందో అది నేను.” (Zara) 

                                                         ***

వాడ్రేవు : కబీర్ అనువాదం: నా స్పందన

మన లాగో యార్ కబీరీమే

(గమనిక:ఇది పుస్తకసమీక్ష కాదు.)

వర్షంలో తడవని వాడు, కబీరు దోహా నాలుకమీద ఆడనివాడు ఉండడు. (నాలుక మీద నిలిచినా చాలు.అంతకంటే లోతుకు ఎలాగూ దిగదు. "జీభ్ ఫిరే ముఖ మాహీ", అంటే అననీ కబీర్.)

ఈ కబీర్ కు రెండో చూపు అక్కరలేదు.మొదటి తూపుతోనే 'ముక్కలై' పోతాడు, ఎవడైనా.మొదటి దోహాతో అంటుకుంటున్న అంగీ, ఆ తరువాత ఎంత కాలం పీకినా వదలదు. "అంగీ" అన్నానా? ఈ ఎలియట్ ఎప్పుడూ యింతే, మనమేదో మాట్లాడుకుంటుంటామా, నేనున్నానంటూ  వచ్చేస్తాడు, పిలవని పార్టీకి వచ్చిన వి ఐ పి లాగా.

"Love is the unfamiliar Name�Behind the hands that wove�The intolerable shirt of flame

Which human power cannot remove."(L.G.)

(ఎలియట్ సాలెనేత ("wove/The intolerable shirt") గురించి మాట్లాడుతున్నాడు. అందుకే వచ్చేశాడు, పాపం.)

అంటుకున్న  అంగీ అలాగే అతుక్కుపోయింది.నేను దాన్ని పీకలేను. (అదీ నన్నేమీ పీకలేదు.)

ఒక రోజు, వేటూరి సుందరరామమూర్తి  పాటలు "రాసుకునే" రోజుల్లో, (డిక్టేటర్ కాకముందు,) 'నాలుగు నిమిషాలయ్యా. మూడురోజులనుంచీ వెంటపడుతున్నారు.ఇది రాసి పడేసివచ్చేస్తా.బయటికి వెళదాం', అన్నాడు. సరే రాసుకో అన్నాను.ఊరకే కూచుంటే నా నాలుక ఊరుకోదు కదా. "జీభ్ ఫిరే ముఖ మాహీ". కబీరు దోహాలు నాకు నేను చదువుకొంటున్నాను. అతడు పాట రాయడం లేదు. దోహాలు వింటున్నాడు. బాణం తగిలినట్టుంది. పెన్ నొక్కి జేబులో పెట్టుకొని, pad పక్కన పెట్టేశాడు.  దోహాలు నాకు వచ్చినవి చదివేశాను. నా దగ్గర సరుకైపోయింది. 'కబీర్ పుస్తకాలు ఎక్కడ దొరుకుతాయి?', అన్నాడు.టి నగర్ లో దక్షిణభారతహిందీ ప్రచారసభకు వెళ్ళాం. రెండు పుస్తకాలు కొన్నాడు. ఆ రెండూ కూడా అతడు చదవలేదని గ్యారంటీగా చెప్పగలను. చదవడం అతని బలహీనతలలో ఒకటి కాదు. మరి ఆ పాటలు ఎట్లా రాస్తాడు అని అడగకండి. ఆ తరువాత కేవలం తను రాసిన కబీర్ గీతాల కోసం "గీతాంజలి" అని ఒక కాసెట్ కంపెనీ పెట్టి, కంపెనీ పెట్టాడు కనక మరి కొన్ని పాటలు రాసి, (అయ్యప్ప మీద ఆంజనేయుడు మీద, యిలా ఏవో  ) కాసెట్లు రిలీజ్ చేశాడు. లక్షల ఖర్చు( ఆ రోజులలో!) 'కబీర్ బాణం' తగిలి ముక్కలైపోయాయి . (గాంధీ తెలివైనవాడు, రూపాయి విలువ తెలిసినవాడు. పాపం, టాగోర్ కొంచెం వేటూరి టైపే.) ఇదిగో, యిప్పుడు మళ్ళీ యీ వీరభద్రుడు.

    కబీర్ దోహాలు నాలుకకు తాకాయో,  మూగ అయినా వాగవలసిందే. నన్ను కూడా మూగ అనే అంటారు తెలిసినవాళ్ళు. కాని  కబీరు పలకరిస్తే, ఎలా ఊరుకోను? లాడూ ఎంత తీపో లడ్డూ కూడ అంతే కదా!

     కబీరును తెలుగులో యింతవరకు చదవలేదు నేను. అనువాదాలు చాలా లేవు కూడా.కారణం తెలియదు. (టాగోర్ గీతాంజలిని  తెలుగుచేయని వాడు ఎవడైనా ఉన్నాడా అని అడగాలి.గజనీ మహమ్మద్ మన దేశంపై ఎన్ని సార్లు దాడి చేశాడు, పాపం! ఊరకే ఆయనను ఆడిపోసుకొంటారు!టాగోరు అప్పటికి ఉండి ఉంటే, ఆలయాల  జోలికి వెళ్ళిఉండేవాడు కాదు.గీతాంజలి అనువాదం చేసుకుంటూ ఉండిపోయేవాడేమో, పద్ధెనిమిదో సారి!)

     కబీర్ కవితపై యింతగా దాడులు జరక్కపోవడానికి  రెండు కారణాలు కనిపిస్తున్నాయి. ఒకటి, మూలంలోని  ఆ చురుకు చూసి గుండె జారిపోతుంది. తెలుగులో తేవడం అసంభవం అన్నదాంట్లో అనుమానం రాదు.రెండు, హిందీ తక్కిన భారతీయభాషలకంటే, మరాఠి బెంగాలీ, కొంత ఎక్కువ అర్థమవుతున్నట్టనిపించడం. (కబీర్ భాష , హిందీలా ఉంటుంది కనుక.)

   సాహసం కాదు, సాధ్యమే, అన్న విశ్వాసం ఉన్నవాడే  ఆ పనికి పూనుకొని సమర్థంగా నిర్వహించగలడు.వీరభద్రుడికి సాధ్యం కాకపోతే  నాకు తెలిసి మరొకరికి అవుతుందనుకోను. ఆ విశ్వాసాన్ని ముందుగా అభినందించాలి.

    విశ్వాసం మరో అర్థంలో కూడా. ఎనిమిదో తరగతిలో , బాణమో ప్రాణమో తెలియని వయసులో, ఒక  కరెంటులేని చీకటి రాత్రి, అశరీరవాణిలా, కనిపించకుండా వినిపించిన "గురుబాణి" కరెంటుషాకుకు మంత్రముగ్ధుడై,   ఆ అనుభూతికి బదులిచ్చుకోవలెనన్న తపన వదలక వెంటాడుతునే ఉండి ఉంటుంది. ఇది ఆ బదులు.

    

    కబీరు కవిత్వజీవితంలో ఆరు దశలున్నట్టే, పాఠకుడికి కూడా అన్ని కాకపోయినా, కొన్ని దశలుంటాయి. మొదటిది కుర్రదశ, తిరుగుబాటులో ఆకర్షణ.అమితాభ్ బచ్చన్, చారు మజుమ్ దార్ పుట్టని రోజులలో ఆ కొరతను పూరించినవాడు కబీర్. ( దీవార్ సినిమాలో ఆమితాభ్ తల్లిని గుడికి తీసుకెళ్లి , తాను బయట కాచుకుంటాడు.అదే సినిమాలో ఆ తరువాత మరో సీనులో అదే హీరో గుడిలోపల అదే రాతిబొమ్మను  నిలదీస్తాడు.అదొక విధమైన కుర్రప్రార్థన!"దుఖ్ మే సుమిరన్ సబ కరై,సుఖ్ మే కరై న కోయ్.") నిరసన ఒకటే ఆ వయసులో అర్థమయేది, ఆకర్షించేది.

    రెండవ దశ.సాహిత్య దశ.కబీర్ అన్న  మాటలు మరెవరన్నారు? అలా వెదుక్కోవడం అదొక సాహిత్యక్రీడ, అంత్యాక్షరి వంటిది.

-'మూగవాడు తిన్న చక్కెర'.తులసీదాసు కూడా యిటువంటిదేదో అన్నట్టున్నాడు కదూ? 'గిరా అనయన, నయన బిను బాణీ.'

-'యుగాలు పట్టే దారి, క్షణంలో దాటించేస్తాడు.' అవును, దాటితే క్షణంలోనే దాటవలె, రెండో క్షణం లేదన్నట్టు. ఒక చైనీస్ వాక్యార్థం:'You cannot cross a chasm in two steps.'

-'భయపడను.భయపెట్టను.'గీతావాక్యం గుర్తు రాకుండా ఉంటుందా? 'యస్మాన్నోద్విజతే లోకో లోకాన్నోద్విజతే చ య:'.

-'ఏడు సముద్రాల్ని సిరాగా మార్చి, .....' దీనికి  వెదకనక్కర లేదు.తెలిసిందే. 'అసితగిరిసమం స్యాత్ కజ్జలం సింధుపాత్రే,సురతరువరశాఖా లేఖనీ పత్రముర్వీ....'

-'చంద్రుడు మరణిస్తాడు సూర్యుడు మరణిస్తాడు...' 'న తత్ర సూర్యో భాతి న చంద్రతారకం...'

-'కమ్మరికొలిమిలో తిత్తులు చూడు, ఊపిరి తీస్తాయి, ప్రాణముండదు.' పోతన "చర్మభస్త్రి"గుర్తు రాకుండా ఉండదు.

-'తనువు పులకించినప్పుడే ఇద్దరున్నారనిపిస్తుంది, ఎరుక కలగ్గానే  ఉన్నదొకరే అని అర్థమవుతుంది.' జ్ఞానేశ్వర్ 'అమృతానుభవం' లా ఉంది.

-'జాత్ న పూఛో'. ప్రతివాడు యిదే అంటాడు. కాని ప్రతివాడు ముందు అడిగేదిదే, జాతి కులము. 'అనాది గా చెబుతూనే ఉన్నారు.'న వర్ణో న వర్ణాశ్రమాచారధర్మో...', అని.

       ఈ ఆట ఒక దశ.బహుశా, మూడవ దశ లేదేమో! ఇలా పరిచయవాక్యాలు వెతుక్కోవడంలో  జీవితం వెళ్ళిపోతుంది.

   వ్యక్తిలో లాగానే సమాజంలో కూడా , నిర్గుణానికి సగుణానికి మధ్య యీ ఊగులాట ఉంటుంది. విధ్వంసం ఆకర్షించినంతగా విగ్రహం ఆకర్షించదు. కబీరు గ్రహించి ఉంటాడు, ఈ  లోకం సాధువులకోసం సృష్టించబడలేదని.బాణం బలంగా తగలవలెనంటే, ఒక అడుగు వెనక్కు తీసుకొని సంధించాలి. ఆ వెనుక అడుగే, శిరిడీ సాయి. నాది కబీరు మతమంటూనే, శిరిడీలోని పాడుబడిన ఆలయాలనన్నిటినీ పునరుద్ధరించాడు.

     ఇప్పుడు మనం నిర్భయంగా  నిర్గుణభజన చేయవచ్చు. వీరభద్రుడి అనువాదం ఆస్వాదించ వచ్చు.

     అనువాదం గురించి అనేక వాదాలు విన్నాం. మరొకటి విందాం.   Jorges Luis Borges (Conversations -vol.1) లో అంటాడు:'కిప్లింగ్ దో, లేక తనకు తెలిసిన ఏ భారతీయకవిదో, సరిగా గుర్తులేదు.అతడి కథ ఒకదానిలో వాక్యం: 'If I hadn't been  told this was love, I would have believed that it was a naked sword.' (ఇది ఏదో ఉర్దూ గజల్ లో వాక్యమో అయి ఉండవచ్చు.కబీర్ అని ఉండవచ్చు కూడా. ) ఈ వాక్యంలో అద్భుతమేమిటంటే, దాని రూపము, వాక్యనిర్మాణము, అంటాడు బోర్హెస్. ఈ వాక్యాన్ని  మరో విధంగా చెప్పలేము. 'ప్రేమ కత్తిలాంటిది, కోసేదాకా తెలీదు'; 'మొదట అది కత్తి అనుకున్నాను, తరువాత తెలిసింది అది ప్రేమని.' ఇలా ఎన్ని విధాలుగానైనా చెప్పవచ్చు.కాని ఆ బలం రాదు. గమనించవలసిందేమంటే, యీ వాక్యం అనువాదం చేయడం కష్టం కాదు, వాక్యరూపం అనుసరించగలిగితే. వీరభద్రుడు యీ రూపాన్ని  యీ వాక్యనిర్మాణాన్ని పట్టుకున్నాడు. అన్నీ ఉదాహరించలేను.ఒకటి రెండు.

'సాధువు కనిపిస్తే జాతి అడక్కు.జ్ఞానం అడుగు.బేరమాడవలసింది పిడిని కాదు, కత్తిని.'

'విల్లుకి బాణం తగిలించకుండానే గురువాక్యం ప్రపంచాన్ని ఛేదించింది.గాలిపటాన్ని నాలుగు దిక్కులా ఆడించినా దారం మాత్రం ప్రేమహస్తాల్లో నిశ్చలం.'

'రత్నం దొరికింది, కొంగున ముడేసుకున్నావు.మాటిమాటికీ తెరిచి చూస్తావెందుకు?'(సంశయం నశించదు. మళ్ళీ మళ్ళీ మొలకెత్తుతుంది.)

   అనువాదం అతిసులభం.కనుక అతిజాగ్రతతో చదవాలి.

'నా గురువు గొప్ప భ్రమరం.నాలాంటి కీటకానికి తన రంగులద్దుతాడు. ....కొత్త కాళ్ళు  కొత్త రెక్కలు కొత్త రంగులు...'

ఏ రంగులు? మొదటి పాదంలోని యీ రంగులేమిటో చివరిపాదంలో తెలుస్తాయి. 'రామరాగరంజితుణ్ణి చేశాడు'.

  కనుక, జాగ్రత్త.

జాగ్రత! ఇక ముందు కబీరు 'సునో భయ్ సాధో' అననక్కర లేదు.తెలుగులో కూడా సాధువులను పలకరించవచ్చు.